نوع مقاله : پژوهشی

نویسنده

• حسین صابری ورزنه

استادیار گروه فلسفۀ دین، ادیان و عرفان، دانشکدگان فارابی، دانشگاه تهران، قم، ایران.

چکیده

فلسفۀ اسپینوزا را می‌توان جزء فلسفه‌های خداباور دسته‌بندی کرد، به این معنا که به وجود خدا باور دارد و آن را یگانه نیز می‌داند. البته تصوری که از خدا به دست می‌دهد، لزوماً همان تصوری نیست که متألهان و فیلسوفان در سنت الهیاتی ادیان ابراهیمی، عمدتاً از خدا به دست داده‌اند. اسپینوزا در آثار مختلف خود براهینی برای اثبات یگانگی خدا یا جوهر الهی به دست می‌دهد. در این مقاله تلاش کرده‌ایم تا با روش توصیفی-تحلیلی این براهین را مطرح ساخته و تبیین کنیم. عمدۀ این براهین مبتنی بر کمال مطلق و وجوب وجود هستند، البته برخی از آنها نافی کثرت جواهر نیستند و صرفاً جوهر الهی را واحد می‌دانند، ولی برخی دیگر، درصدد اثبات جوهر الهی به عنوان تنها جوهر موجود و تصورپذیر هستند. همچنین نشان داده‌ایم که برهان کتاب اخلاق اگر به صورت مرسومش تقریر گردد، تام نخواهد بود. از این جهت، با تکیه بر مفهوم نامتناهی مطلق و نامتناهی در نوع خود، تلاش کرده‌ایم که صورتی معقول‌تر از آن به دست دهیم. در تقریر عمدۀ براهین، رجوعی به پیشینۀ آنها در میان متفکران قرون وسطای یهودی-مسیحی-اسلامی نیز داشته‌ایم.

کلیدواژه‌ها

• اسپینوزا
• یگانگی خدا
• جوهر
• واجب الوجود

موضوعات

• الهیات بالمعنی الاخص

عنوان مقاله [English]

Explanation of Spinoza’s Arguments for the Unity of God and Reconstruction of Ethics’ Proof

نویسنده [English]

• Hosein Saberi Varzaneh

Assistant Professor, Department of Philosophy of Religion, Religions and Mysticism, College of Farabi, University of Tehran, Qom, Iran.

چکیده [English]

Spinoza’s philosophy may be classified among the forms of philosophical theism, in the sense that it affirms the existence of God and regards God as absolutely one. However, the conception of God that Spinoza offers is by no means identical with that of the theologians and philosophers in the classical Abrahamic tradition. Throughout his works, Spinoza presents several arguments to demonstrate the unity of God or the divine substance. In this paper, using a descriptive-analytical method, we present and explicate these arguments. Most of them are grounded in the notions of “absolute perfection” and “necessity of existence”. Some of these arguments do not deny a plurality of substances and merely affirm the unity of the divine substance, whereas others aim to prove that the divine substance is the only existing and conceivable substance—that is, strict substance monism. We also argue that Spinoza’s proof of God in the Ethics, if formulated in its conventional manner, is not conclusive. Therefore, by appealing to the distinction between “absolute infinity” and “infinity of a kind”, we propose a more coherent reconstruction of that proof. In expounding the major arguments, we also trace their conceptual antecedents among medieval Jewish, Christian, and Islamic philosophers.

کلیدواژه‌ها [English]

• Spinoza
• God
• unity
• substance
• infinite
• Necessary Being