کارکرد توحید در سبک زندگی

نوع مقاله : پژوهشی

نویسنده

دانشیار گروه کلام، مؤسسه پژوهشی حکمت و فلسفه ایران، تهران، ایران.

10.30497/prr.2024.244671.1844

چکیده

سبک زندگی از موضوعات مهم جامعه‌شناختی، روان‌شناختی و البته دین‌شناختی در جهان معاصر است. نگرش‌های کلان و جهان‌بینی در ایجاد، تقسیم و تبیین سبک زندگی نقش دارند. نگرش‌های کلان الهی و مادی سبک زندگی را به دو گونۀ مهم الهی و مادی تقسیم می‌کند. مسئلۀ اصلی این نوشتار نقش مهم‌ترین بنیان و زیرساخت اسلام، یعنی توحید، در سبک زندگی است. این نوشتار با روش توصیفی-تحلیلی در پی پاسخ گفتن به این پرسش‌هاست: خداباوری چه نقشی در سبک زندگی انسان‌ها دارد؟ ویژگی‌های اصلی سبک زندگی توحیدی چیست؟ و آیا تنها یک گونه سبک زندگی توحیدی وجود دارد یا می‌توان به گونه‌های متفاوت سبک زندگی توحیدی باور داشت؟ دستاوردهای پژوهش عبارت‌اند از این که باور به توحید سبک زندگی را به طور کلی دگرگون می‌کند و سبک زندگی خداباورانه به کلی متفاوت از غیر آن است؛ سبک زندگی موحدانه باعث نگاه خوش‌بینانه به عالم و زندگی، فهم عمیق و جامع از انسان و جهان، تعادل در گزینش‌های زندگی، لذت‌های عمیق، نظام منسجم در زندگی، علم و ارزش‌های برتر و کنش عقلانی در زندگی، سنجش‌پذیر ساختن جنبه‌های سنجش‌ناپذیر امور، ایجاد ظرفیت گزینش‌های برتر و جهت دادن به گزینش‌ها می‌شود. در نهایت، سبک زندگی توحیدی دارای مراتب تشکیکی است و چنین نیست که تنها با یک گونۀ سبک زندگی موحدانه مواجه باشیم.

کلیدواژه‌ها

موضوعات

عنوان مقاله [English]

The Function of Monotheism in Lifestyle

نویسنده [English]

  • Ismaeil Alikhani

Associate Professor, Department of Kalam, Iranian Institute of Philosophy, Tehran, Iran.

چکیده [English]

One of the most important sociological, psychological, and theological issues in the contemporary world is "lifestyle". The significant point here is the role of worldviews in forming, dividing, and explaining the lifestyle. The divine and material worldviews divide the lifestyle into two important types. The subject matter of this article is the role of monotheism, as the most important foundation and infrastructure of Islam, in the lifestyle. This paper has answered these questions using a descriptive-analytical method: What is the role of belief in God in people's lifestyles? What are the main characteristics of a monotheistic lifestyle? Is there only one type of monotheistic lifestyle or one can believe in different types of it? The results of this article show that monotheism completely changes the lifestyle and a believer's lifestyle is completely different from a non-believer’s lifestyle. Moreover, a monotheistic lifestyle leads to an optimistic view of the world and life, a profound and comprehensive understanding of the human being and the world, balance in life choices, deep pleasures, a coherent system in life, superior knowledge and values, rational action in life, making the immeasurable aspects of affairs measurable, creating the capacity of having superior choices, and directing the choices. Finally, the monotheistic lifestyle has different levels, so we are not faced with only one type of monotheistic lifestyle.

کلیدواژه‌ها [English]

  • God
  • religion
  • monotheism
  • lifestyle
  • monotheistic lifestyle
قرآن کریم
نهج البلاغه
ایزوتسو، توشی‌هیکو. 1368. خدا و انسان در قرآن. ترجمه احمد آرام. تهران: دفتر نشر فرهنگ اسلامی.
بوردیو، پی‌یر. 1380. نظریۀ کنش؛ دلایل عملی و انتخاب عقلانی. ترجمه مرتضی مردی‌ها.‌ تهران: نقش و نگار.
جوادی آملی، عبدالله. 1388. اسلام و محیط زیست. قم: اسراء.
حداد عادل، غلامعلی. 1389. مجموعه مقالات نشست اندیشه‌های راهبردی. تهران: دبیرخانه نشست اندیشه‌های راهبردی و انتشارات پیام عدالت.
حر عاملی، محمد بن حسن. 1402 ق. وسائل الشیعۀ. بیروت: دار إحیاء التراث العربی.
حسن زاده آملی، حسن. 1376. نور علی نور. قم: تشیّع.
سلیگمن، مارتین، و همکاران. 1383. کودک خوش‌بین. ترجمه فروزنده داورپناه، تهران: رشد.
شریف لک‌زایی. 1387. سیاست متعالیه از منظر حکمت متعالیه (دفتر اول). قم: پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی.
شریفی، احمدحسین. 1392. سبک زندگی اسلامی ایرانی. تهران: آفتاب توسعه.
صدرالدین شیرازی، محمد. 1302 ق. مجموعۀ الرسائل التسعۀ. تهران: بی‌نا.
صدرالدین شیرازی، محمد. 1360. أسرار الآیات. تهران: انجمن حکمت و فلسفه ایران.
صدرالدین شیرازی، محمد. 1361. العرشیة. تهران: مولی.
صدرالدین شیرازی، محمد. 1363. تفسیر القرآن الکریم، ج. ۱. تهران:‌ مؤسسه تحقیقات فرهنگی.
صدرالدین شیرازی، محمد. 1375. مجموعه رسائل فلسفی صدرالمتألهین. تهران: حکمت.
صدرالدین شیرازی، محمد. 1380. المبدأ و المعاد. قم: دفتر تبلیغات حوزه علمیه قم.
صدرالدین شیرازی، محمد. 1981. الحکمۀ المتعالیة فی الأسفار العقلیة الاربعة. بیروت: دار إحیاء التراث العربی.
صدرالدین شیرازی، محمد. بی‌تا. إیقاظ النائمین. تهران: انجمن حکمت و فلسفه ایران.
طباطبایی، محمدحسین. 1363 ق. المیزان فی تفسیر القرآن. بیروت: مؤسسۀ اعلمی.
طباطبایی، محمدحسین. 1388. بررسی‌های اسلامی، ج. ۲. قم: بوستان کتاب.
طباطبایی، محمدحسین. بی‌تا. رساله لب اللباب. مشهد: علامه طباطبایی.
علی‌خانی، اسماعیل. 1394. «برخی از شاخصه‌های زندگی معنادار در اسلام». جستارهای فلسفه دین، 4(۲): 111-132.
فارابی، ابونصر. 1995. آراء اهل المدینۀ الفاضلۀ و مضاداتها. بیروت: مکتبۀ الهلال.
فاضلی، محمد. 1382. مصرف و سبک زندگی. تهران: صبح صادق.
کلینی، محمد بن یعقوب. 1413 ق. اصول کافی. بیروت:‌ دار الأضواء.
گیدنر، آنتونی. 1382. تجدد و تشخص؛ جامعه و هویت شخصی در عصر جدید. ترجمه ناصر موفقیان. تهران: نی.
محمدی پیرو، احمد. 1400. توحید و سبک زندگی متعالیه. قم: مؤسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی (ره).
مشکینی، علی. 1392. مصطلحات الفقه. قم: دارالحدیث.
مطهری، مرتضی. 1378. خدا در زندگی انسان. قم: صدرا.
مطهری، مرتضی. 1389. مجموعه آثار. تهران: صدرا.
ملکی تبریزی، میرزا جواد آقا. 1378. أسرار الصلاة. تهران: پیام آزادی.
نجفی، محمدحسن. 1404 ق. جواهر الکلام فی شرح شرائع الاسلام. بیروت: دار إحیاء التراث العربی.
نراقی، ملا احمد. 1377. معراج السعادة. قم: هجرت.
Adler, Alfred. 1956. The Individual Psychology of Alfred Adler. NewYork: Basic Books Inc.
Bourdieu, Pierre. 1984. Distinction, New York: Routledge & Kegan paul.
Cockerham, William, Thomas Abel, & Gunther Luschen. 1993. "Max Weber, Formal Rationality and Helth Lifestyles", The Sociological Quarterly, 34(3): 413-425.
Extremera, Natalio, Auxiliadora Durán, and Lourdes Rey. 2009. "The Moderating Effect of Trait Meta-mood and Perceived Stress on Life Satisfaction." Personality and Individual Differences, 47(2).
Hick, John. 1999. "The Relegious Meaning of Life." In The Meaning of Life in the World Religions, edited by Joseph Runzo and Nancy M. Martin. Oxford: Oneworld.
Loov, Thomas, & Fredrik Miegel. 1990. "The Nation of Lifestyle: Some Theoretical Consideration." The Nordicom Review of Nordic Mass Communication Research, 1: 21-31.
Scheier, Michael F., Charles S. Carver, and Michael W. Bridges. 1994. “Distinguishing Optimism from Neuroticism (and trait anxiety, self-mastery, and self-esteem): A Reevaluation of the Life Orientation Test." Journal of personality and social psychology, 67(6).
Simmel, George. 1964. "The Metropolis and Mental Life." In The Sociology of George Simmel, edited by K. H. Woff. New York: Free Press.
Soble, Michel. 1981. Lifestyle and Social Structure: Concepts, Definitions and Analyse. Academia Press.
Wells, William D. 1976. “Comments on the Meaning of Lifestyle." Advances in Consumer Research, 3.