پژوهشنامه فلسفه دین (نامه حکمت)

نگاهی انتقادی به استدلال‌های هاوکینگ بر مبنای مدل «بی‌مرز» علیه خداباوری

نوع مقاله : پژوهشی

نویسنده

پژوهشگر مرکز علم و الهیات، پژوهشکده مطالعات بنیادین علم و فناوری، دانشگاه شهید بهشتی، تهران، ایران؛ دانشجوی دکتری کیهان شناسی، دانشکده فیزیک، دانشگاه صنعتی شریف، تهران، ایران

چکیده

مطابق مدل «بی‌مرز» هارتل-هاوکینگ، در ابتدای عالم، بُعد زمان هم رفتاری مانند ابعاد مکانی داشته است، که در نتیجۀ آن، تکینگی ابتدای عالم حذف می‌شود. استیون هاوکینگ معتقد است که این مدل چالش‌هایی جدی برای خداباوری به همراه دارد. زیرا طبق آن (1) عالم نقطۀ آغازین خلقت ندارد، (2) پیدایش عالم از هیچ به صورت طبیعی توضیح داده می‌شود، و (3) نیازی به تعیین شرایط اولیۀ عالم توسط خداوند نیست. بنابراین کیهان «بی‌مرز» نیازی به خالق ندارد. در این مقاله، ابتدا چهار اشکال مبنایی پیرامون اعتبار علمی مدل و تفسیر هاوکینگ مطرح شده است. نخست، این مدل مبتنی بر گرانش کوانتومی است، که فعلاً نظریۀ قابل اتکایی در این زمینه در دست نیست. دوم، این مدل با چالش‌های علمی نظری و رصدی مختلفی روبروست. سوم، واقعی پنداشتن زمان موهومی و کیهان اقلیدسی مبنای علمی ندارد. و چهارم، نیاز کیهان به خالق منحصر در لحظۀ آغازین نیست که از بین رفتن آن نشان‌دهندۀ عدم نیاز کیهان به خالق باشد. سپس نشان داده شده است که حتی اگر در این موارد کاملاً با او همراهی کنیم باز هم این مدل دلالتی بر مدعای هاوکینگ ندارد. زیرا اولاً عالم در این مدل همچنان آغازمند و حتی دارای لحظۀ مشخص آغازین است؛ ثانیاً این مدل اصولاً پیدایش عالم از «هیچ محض» را توصیف نمی‌کند؛ ثالثاً خود این مدل نوعی شرط اولیۀ ممکن و نه ضروری محسوب می‌شود و در درون خود پذیرای شرایط مختلف بسیاری برای محتوای عالم است. بنابراین به نظر می‌رسد که این مدل، بر خلاف ادعای هاوکینگ، هیچ گونه دلالت جدی الهیاتی ندارد.

کلیدواژه‌ها

موضوعات

عنوان مقاله [English]

A Critical Examination of the Hawking’s Arguments against Theism, On the Basis of His ‘No-Boundary’ Proposal

نویسنده [English]

  • Hamed Manouchehri Kousha

Researcher, Center for Science and Theology, Institute for Science and Technology Studies, Shahid Beheshti University, Tehran, Iran; Ph. D. Candidate in Cosmology, Department of Physics, Sharif University of Technology, Tehran, Iran

چکیده [English]

According to Hartle and Hawking’s ‘no-boundary proposal,’ at the beginning of the universe, the time dimension behaves like the spatial dimensions. This removes the initial singularity of the universe. Hawking argues that this model has important implications against theism, because in this model, (1) the universe did not have an initial creation point, (2) the appearance of the universe from ‘nothing’ is explained naturally, and (3) there is no need to appeal to God to set the initial conditions of the universe. Hence, the ‘no-boundary’ universe does not need a creator. In this paper, firstly, we review four classes of fundamental objections against the scientific reliability of the model and Hawking’s interpretation of it: (a) It is based on quantum gravity, for which there is no reliable theory yet. (b) There are several empirical and theoretical challenges against this proposal. (c) Considering the imaginary time and the Euclidean universe as objective facts about the universe (and not just mathematical tools) is not scientifically justified. And (d) theologically, the dependency of the universe on its creator is not confined to its initial instant, so removing it does not remove the need for the creator. Then, we show that even if ignore these sorts of objections and go along with Hawking on these issues, the model has no implications supporting his claims against the theism. Because (1) in this model, the universe still has a beginning; (2) this model does not describe the ‘appearance from absolute nothing’ in its precise meaning; and (3) the model itself is just a contingent proposal about the initial conditions of the universe and allows a variety of different possibilities about the energy-momentum contents of the universe. So, the model seems to have no important theological implications at all.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Stephen Hawking
  • no-boundary proposal
  • theism
  • beginning of the universe
  • Kalam cosmological argument  
باربور، ایان. 1392. دین و علم. ترجمه پیروز فطورچی. تهران: پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی.
غزالی، ابوحامد. 1409 ق. الإقتصاد فی الإعتقاد. بیروت: دار الکتب العلمیة.
گلشنی، مهدی. 1395. خداباوری و دانشمندان معاصر غربی: چالش‌ها و تبیین‌ها. تهران: کانون اندیشۀ جوان.
گلشنی، مهدی. 1398. علم و دین در افق جهان‌بینی توحیدی. تهران: دانشگاه خواجه نصیرالدین طوسی.
منوچهری کوشا، حامد. 1401. «رویکردی نو به مسئلۀ آغازمندی عالم در چهارچوب فلسفۀ صدرایی». تأملات فلسفی 29.
Barrow, J. 2007. New theories of everything. New York: Oxford University Press.
Barrow, J., and F. Tipler. 1986. The anthropic cosmological principle. New York: Oxford University Press.
Carroll, S. 2004. An introduction to general relativity: Spacetime and geometry. San Francisco: Addison Wesley.
Craig, W. L. 1997. “Hartle-Hawking cosmology and atheism.” Analysis 57(4).
Craig, W. L., and J. D. Sinclair. 2009. “The Kalam cosmological argument.” In The blackwell companion to natural theology, edited by W. L. Craig and J. P. Moreland. Oxford: Wiley-Blackwell.
Dorronsoro, J. Diaz, Jonathan J. Halliwell, James B. Hartle, Thomas Hertog, and Oliver Janssen. 2017. “Real no-boundary wave function in Lorentzian quantum cosmology.” Physical Review D 96(4): 043505.
Drees, W. B. 1990. Beyond the Bigbang: Quantum cosmologies and God. Illinois: Open Court.
Earman, J. 1995. Bangs, crunches, whimpers, and shrieks: Singularities and acausalities in relativistic spacetimes. New York: Oxford University Press.
Feldbrugge, Job, Jean-Luc Lehners, and Neil Turok. 2018. “No rescue for the no boundary proposal: Pointers to the future of quantum cosmology.” Physical Review D 95: 103508.
Halliwell, J. J. 1990. “Introductory lectures on quantum cosmology.” In  Quantum cosmology and baby universes, Vol. 7, edited by Coleman et al. London: World Scientific.
Halvorson, H., and H. Kragh. 2021. “Cosmology and theology.” The Stanford Encyclopedia of Philosophy (Winter 2021 Edition), edited by Edward N. Zalta, URL = <https://plato.stanford.edu/archives/win2021/entries/cosmology-theology/>.
Hartle, James B., and Stephen W. Hawking. “Wave function of the universe.” Physical Review D 28(12): 2960.
Hawking, Stephen W. 1978. “"Quantum gravity and path integrals.” Physical Review D 18(6): 1747.
Hawking, Stephen W. 1988. A brief history of time. New York: Bantam Books.
Hawking, Stephen W. 1989. “Quantum Cosmology.” In Three hundred years of gravitation, edited by Stephen Hawking and Werner Israel. Cambridge: Cambridge University Press.
Hawking, Stephen W. 2001. The universe in a nutshell. London: Bantam Books.
Hawking, Stephen W., and Thomas Hertog. 2006. “Populating the landscape: A top-down approach.” Physical Review D 73(12): 123527.
Hawking, Stephen William, and Roger Penrose. 1970. “The singularities of gravitational collapse and cosmology.” Proceedings of the Royal Society of London. A. Mathematical and Physical Sciences 314(1519): 529-548.
Hawking, Stephen, and Leonard Mlodinow. 2010. The Grand Design. New York: Bantam Books.
Isham, Chris J. 1993. “Quantum theories of the creation of the universe.” In Quantum Cosmology and the Laws of Nature: Scientific Perspectives on Divine Action, edited by R. J. Russel, N. Murphy, and C. J. Isham. Vatican City State: Vatican Observatory.
Isham, Chris J. 1997. “Creation of the universe as a quantum process.” In Physics, philosophy and theology: A common quest for understanding, edited by R. J. Russel, W. R. Stoeger, and C. V. Coyne. Vatican City State: Vatican Observatory.
Kiefer, Claus. 2013. “Conceptual problems in quantum gravity and quantum cosmology.” ISRN Math.Phys. 509316.
Lyons, Glenn W. 1992. “Complex solutions for the scalar field model of the universe.” Physical Review D 46(4): 1546.
Mukhanov, V. F., and S. Winitzki. 2004. Introduction to quantum fields in classical backgrounds, (Draft Version). Cambridge: Cambridge University Press.
Page, Don N. 2007. “Susskind’s challenge to the Hartle-Hawking no-boundary proposal and possible resolutions.” Journal of Cosmology and Astroparticle Physics 01: 004.
Ramos, Ramón, David Spierings, Isabelle Racicot, and Aephraim M. Steinberg. 2020. “Measurement of the time spent by a tunnelling atom within the barrier region.” Nature 583(7817): 529-532.
Rindler, Wolfgang. 2006. Relativity: Special, general, and cosmological. New York: Oxford Uneversity Press.
Robles-Perez, S. J. 2021. “Quantum cosmology with third quantization.” Universe 11: 404.
Rovelli, C. 2009. “Unfinished revolution”. In approaches to quantum gravity, edited by Daniele Oriti. Cambridge University Press.
Sakurai, J. J. 1994. Modern quantum mechanics. Addison Wesley.
Schwartz, M. D. 2014. Quantum field theory and the standard model. Cambridge University Press.
Tipler, Frank J. 1986. “Interpreting the wave function of the universe.” Physics Reports 137(4): 231-275.
Tryon, Edward P. 1973. “Is the universe a vacuum fluctuation?.” Nature 246(5433): 396-397.
Vilenkin, Alexander, and Masaki Yamada. 2018. “Tunneling wave function of the universe.” Physical Review D 98(6): 066003.
Vilenkin, Alexander, Jooyoo Hong, and Serge Winitzki. 2003. “Creation of massive particles in a tunneling universe.” Phys. Rev. D 68: 023521.
Vilenkin, Alexander. 1982. “Creation of universes from nothing.” Physics Letters B 117(1-2): 25-28.
Weinberg, Steven. 2015. Lectures on quantum mechanics. Cambridge University Press.
پژوهشنامه فلسفه دین (نامه حکمت)
دوره 21، شماره 2 - شماره پیاپی 42
مهر 1402
صفحه 209-238