تحلیل ساختارمند معنای زندگی بر محور عشق مبتنی بر آرای علامه جعفری

نوع مقاله : پژوهشی

نویسندگان

1 دانش آموخته کارشناسی ارشد مبانی نظری اسلام، دانشکده الهیات و معارف اسلامی، دانشگاه مازندران، بابلسر، ایران.

2 استادیار دانشکده الهیات و معارف اسلامی، دانشگاه مازندران، بابلسر، ایران.

چکیده

چالش‌های دوران مدرن و پسامدرن در باب معنای زندگی منشأ بسیاری از آسیب‌های روحی انسان معاصر شده است. عشق به عنوان یکی از اساسی‌ترین مفاهیم دینی-انسانی می‌تواند نقشی اساسی در حل این معضلات داشته باشد. مسئله پژوهش حاضر این است که بر اساس آراء علامه جعفری (در مقام یکی از متفکران دینی اخیر)، معنای زندگی با محوریت عشق چگونه بازتبیین می‌شود؟ روش پژوهش توصیفی-تحلیلی است. بر مبنای یافته‌های پژوهش، معنای زندگیِ عاشق تابعی است از ارزشِ معشوق؛ هر چه معشوق متعالی‌تر باشد، زندگی عاشق متعالی‌تر خواهد بود. عشق مجازی و عشق حقیقی تأثیرات متفاوتی بر معنای زندگی دارند. همچنین نقش عشق در مقایسه با مؤلفه‌های دیگرِ معنابخشی به زندگی نیز قابل بررسی است. بین عشق و «باورمندی به خدا» در بحث معنای زندگی رابطه‌ای دوسویه وجود دارد. از حیث ارتباط عشق و «هدف»، عشق مجازی علاوه بر این که می‌تواند ابزاری برای وصول به «عشق حقیقی» باشد، همچنین مرتبه، شأن و پرتویی از آن است. علاوه بر این مؤلفه‌ها، تناسب وثیقی وجود دارد بین «مرتبهٔ وجودی انسان و سطح کمال» با «نوع و سطح عشق». در رابطهٔ عشق و «هنر»، تصورات گوناگون افراد از معنای زندگی می‌تواند هنرهای متفاوتی را تولید کند. اثر هنری توأم با عشق حقیقی منشاء تعالی در جامعه خواهد بود.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Systematic Analysis of the Meaning of Life Based on Love from Allameh Jaʿfari’s Viewpoint

نویسندگان [English]

  • Fatemeh Abdullahpour Sangchi 1
  • Mehran Rezaee 2

1 M.A. Graduate in Theoretical Foundations of Islam, Faculty of Theology and Islamic Studies, Mazandaran University, Babolsar, Iran.

2 Assistant Professor, Faculty of Theology and Islamic Studies, University of Mazandaran, Babolsar, Iran.

چکیده [English]

The modern and postmodern challenges regarding the meaning of life have been recognized as the root of many mental harms in contemporary human beings. Love as one of the most fundamental religious-humane concepts can significantly contribute to the resolution of such challenges. Speaking of the research question, the present study, using the descriptive-analytical method, attempts to figure out how the meaning of life based on love can be re-defined in accordance with the views of Allameh Ja'fari (as one of the recent religious thinkers). According to the research findings, the meaning of lover's life is commensurate with the beloved’s value; the more sublime the beloved is, the more sublime the lover's life will be. Virtual love and real love have different effects on the meaning of life. When it comes to the meaning of life, there is a bilateral relationship between love and "belief in God". As for the connection between love and "purpose", virtual love can not only serve as a tool for reaching the "true love", but can be recognized as the representative of its dignity and its manifestations. In addition to these components, there is a close-knit relationship between the “human existential and perfection levels" and the type and level of love. As for the relationship between love and "art", people's perceptions of the meaning of life can generate different arts. Combined with real love, any artwork can serve as a source of excellence and perfection in society.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Meaning of Life
  • Philosophy of Life
  • Love
  • Religion
  • Allameh Jaʿfari
ابن‌سینا، حسین ابن عبدالله. 1375. الاشارات و التنبیهات. قم: البلاغة.
ابن‌سینا، حسین ابن عبدالله. 1379. النجاة من الغرق فی بحر الضلالات. مقدمه و تصحیح از محمدتقی دانش‌پژوه. تهران: دانشگاه تهران.
ابن‌سینا، حسین ابن عبدالله. 1383. رساله نفس. همدان: دانشگاه بوعلی سینا.
ابن‌سینا، حسین ابن عبدالله. 1404 ق. شفاء (الالهیات). قم: مکتبة آیة الله المرعشی.‌
استیس، والتر ترنس. 1380. «در بی‌معنایی معنا هست». ترجمه اعظم پویا. نقد و نظر 29-30.
جعفری، محمدتقی. 1358. ترجمه و تفسیر نهج‌البلاغه، ج. 4. تهران: دفتر نشر فرهنگ اسلامی.
جعفری، محمدتقی. 1361. ترجمه و تفسیر نهج‌البلاغه، ج. 11. تهران: دفتر نشر فرهنگ اسلامی.
جعفری، محمدتقی. 1368. ترجمه و تفسیر نهج‌البلاغه، ج. 10. تهران: دفتر نشر فرهنگ اسلامی.
جعفری، محمدتقی. 1379. فلسفه و هدف زندگی. تهران: مؤسسه تدوین و نشر آثار علامه جعفری.
جعفری، محمدتقی. 1389-الف. مولوی و جهان‌بینی‌ها. تهران: مؤسسه تدوین و نشر آثار علامه جعفری.
جعفری، محمدتقی. 1389-ب. علل و عوامل جذابیت سخنان مولوی. تهران: مؤسسه تدوین و نشر آثار علامه جعفری.
جعفری، محمدتقی. 1389-ج. حیات معقول. تهران: مؤسسه تدوین و نشر آثار علامه جعفری.
جعفری، محمدتقی. 1391. عرفان اسلامی (مجموعه آثار 1). تهران: دفتر نشر فرهنگ اسلامی.
جعفری، محمدتقی. 1392-الف. تکاپوی اندیشه‌ها. تهران: مؤسسه تدوین و نشر آثار علامه جعفری.
جعفری، محمدتقی. 1392-ب. بررسی افکار دیوید هیوم و برتراند راسل. تهران: مؤسسه تدوین و نشر آثار علامه جعفری.
جعفری، محمدتقی. 1393. معرفت‌شناسی. تهران: مؤسسه تدوین و نشر آثار علامه جعفری.
جعفری، محمدتقی. 1394-الف. خلوت انس. تهران: مؤسسه تدوین و نشر آثار علامه جعفری.
جعفری، محمدتقی. 1394-ب. در محضر حکیم. تهران: مؤسسه تدوین و نشر آثار علامه جعفری.
جعفری، محمدتقی. 1394-ج. حکمت، عرفان و اخلاق در شعر نظامی گنجوی. تهران: مؤسسه تدوین و نشر آثار علامه جعفری.
جعفری، محمدتقی. 1395. جبر و اختیار. تهران: مؤسسه تدوین و نشر آثار علامه جعفری.
 جعفری، محمدتقی. 1399. ایده‌آل زندگی و زندگی ایده‌آل. تهران: مؤسسه تدوین و نشر آثار علامه جعفری.
 حافظ، شمس‌الدین محمد. 1388. غزلیات حافظ شیرازی. تهران: کتاب همراه.
حسینی، مالک. 1398. عشق: چند رویکرد به یک مفهوم. تهران: هرمس.
خدری، غلامحسین. 1393. «بررسی و تحلیل معناداری زندگی از دیدگاه علامه جعفری مبتنی بر انسان‌شناسی دینی». حکمت معاصر 4.
سلیمانی امیری، عسگری. 1382. «خدا و معنای زندگی». نقد و نظر 31-32.
سینگر، اروینگ. 1399. فلسفه عشق. ترجمه میثم محمدامینی. تهران: فرهنگ نشر نو.
لاندوا، ایدو. 1399. یافتن معنا در دنیایی ناقص. ترجمه حسین فرخی و مارال لاریجانی. مشهد: ترانه.
متس، تدئوس. 1396. «معنای زندگی». ترجمه هدایت علوی‌تبار. در در جستجوی خرد و آزادی: ارج‌نامه دکتر عزت‌الله فولادوند. تهران: مینوی خرد.
ملاصدرا، صدرالمتألهین. 1354. المبدأ و المعاد. تصحیح سید جلال‌الدین آشتیانی. تهران: انجمن حکمت و فلسفه ایران.
ملاصدرا، صدرالمتألهین. 1360. الشواهد الربوبیة فی المناهج السلوکیة. تصحیح و تعلیق سید جلال‌الدین آشتیانی. مشهد: المرکز الجامعی للنشر.
ملاصدرا، صدرالمتألهین. 1363. مفاتیح الغیب. مقدمه و تصحیح محمد خواجوی. تهران: مؤسسه تحقیقات فرهنگی.‌
مولوی، جلال‌الدین محمد. 1373. مثنوی معنوی. تصحیح توفیق سبحانی. تهران: سازمان چاپ و انتشارات وزارت ارشاد اسلامی.
نصری، عبدالله. 1396. آری‌گویی به زندگی (معنای زندگی از دیدگاه علامه جعفری و متفکران غرب). تهران: دفتر نشر فرهنگ اسلامی.
نیگل، تامس. 1382. «پوچی». ترجمه حمید شهریاری. نقد و نظر 29-30.
هلم، بنت. 1394. عشق (دانشنامه فلسفه استنفورد). ترجمه ندا مسلمی. تهران: ققنوس.