پژوهشنامه فلسفه دین (نامه حکمت)

بررسی و نقد دیدگاه دیوید بیسینگر در دفاع از مدل انحصارگرایی دینی

نوع مقاله : پژوهشی

نویسنده

استادیار دانشگاه فردوسی مشهد، دانشکده الهیات و معارف اسلامی، گروه معارف، مشهد، ایران.

چکیده

دیوید بیسینگر از جمله فیلسوفان مدافع رویکرد انحصارگرایی است که در آثار متعدد خود تلاش کرده است تبیین جدیدی در دفاع از این رویکرد ارائه کند. هرچند بیسینگر به عنوان یک انحصارگرا ظاهر شده است، اما موضع متفاوت او در برابر پدیدۀ تنوع ادیان نسبت به سایر انحصارگرایان از یک سو و پذیرش برخی از مقدمات رویکرد کثرت‌گرایی از سوی دیگر سبب شده تا تبیین او از نظریۀ انحصارگرایی مورد تأمل و نقد قرار گیرد. در این پژوهش تلاش شده است تا ضمن تبیین نظریۀ بیسینگر و بررسی و نقد مبانی مورد نظر او، موفقیت این رویکرد در دفاع از انحصارگرایی مورد بررسی قرار گیرد. دستاوردهای این پژوهش نشان می‌دهد که برخی از مبانی مورد پذیرش او، از جمله فقدان معیارهای عینی برای ارزیابی تطبیقی ادیان، جایگزین کردن نقش تبیینگرانۀ گزاره‌های دینی به جای توصیف از واقعیت و برابر دانستن پیروان همۀ ادیان در دستیابی به منابع معرفتی، نظریۀ او را تا حد زیادی به رویکرد کثرت‌گرایی متمایل کرده است.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

David Basinger on Defending Religious Exclusivism: A Critical Approach

نویسنده [English]

  • Vahideh Fakhar Noghani

Assistant Professor at Ferdowsi University of Mashhad, Faculty of Theology and Islamic Knowledge, Departmant of Islamic knowledge, Mashhad, Iran. (fakhar@um.ac.ir)

چکیده [English]

David Basinger is among philosophers who defend religious exclusivism. He tries in his various writings to provide a new explanation for supporting this approach. Although he is supposedly a religious exclusivist, his different attitude towards religious diversity and his acceptance of some of the principles of religious pluralism have put his explanation under critics. This research tries to explain Basinger’s theory, criticize its foundations, and examine whether it is a successful approach to defend religious exclusivism. The study shows that some of the bases accepted by him are inclined to religious pluralism, including lacking objective criteria for comparative evaluation of religions, substitution the explanatory role of religious propositions for the description of reality, and considering the followers of religions equal in accessing the sources of knowledge.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Religious Diversity
  • Religious Exclusivism
  • Religious Pluralism
  • David Basinger
پترسون، مایکل، و دیگران. 1379. عقل و اعتقاد دینی، درآمدی بر فلسفه دین. ترجمۀ احمد نراقی و ابراهیم سلطانی. تهران: طرح نو.
هیک، جان. 1381. فلسفه دین. ترجمۀ بهزاد سالکی. تهران: انشارات بین‌المللی الهدی.
Alston, William P. 1988. "Religious Diversity and Perceptual Knowledge of God," Faith and Philosophy: Journal of the Society of Christian Philosophers 5.
Basinger, David. 1999. "The Challenge of Religious Diversity: A Middle Ground," Sophia 38.
Basinger, David. 2000. "Religious Diversity: Where Exclusivists often Go Wrong?," International Journal of Philosophy of Religion 47.
Basinger, David. 2002. Religious Diversity: A Philosophical Assessment. Burlington: Ashgate.
Basinger, David. 2012. "Hick's Religious Pluralism and Reformed Epistemology," in Philosophy of Religion, an Anthology, edited by Louis P.Pojman & Michael Rea. Boston: Wadsworth.
Basinger, David. 2013. "Introduction to Open Theism", in Models of God and Alternative Ultimate Realities, edited by Diller & kasha. Springer.
Basinger, David. 2020. "It Is Reasonable to Believe That Only One Religion Is True," in Contemporary Debates in Philosophy of Religion, edited by Michael L. Peterson and Raymond J. VanArragon. Wiley Blackwell.
Byrne, Peter. 2020. "It is Not Reasonable to Believe That Only One Religion is True," in Contemporary Debates in Philosophy of Religion, edited by Michael L. Peterson and Raymond J. VanArragon. Wiley Blackwell.
Gellman, Jerome. 1993. "Religious Diversity and the Epistemic Justification of Religious Belief." Faith and Philosophy 10(3): 345-364.
Hick, John. 1993. ''A Religious Understanding of Religion: A Model of Relationship between Traditions," in Inter-Religious Models and Criteria, edited by James Kellenberger. New York: St. Martin’s Press.
Plantinga, Alvin. 1997. "Ad Hick." Faith and Philosophy 14(3): 295-298.
Plantinga, Alvin. 2010. "Pluralism: A Defense of Religious Exclusivism," in Reading Philosophy of Religion, edited by Graham Oppy and Michel Scott. Willey Blackwell.
Quinn, P. 2005. "On Religious Diversity & Tolerance." Daedalus 134(1).
Schellenberg, J. C. 2000. “Religious Experience and Religious Diversity: A Reply to Alston,” in The Philosophical Challenge of Religious Diversity, edited by In K. Meeker and P. Quinn. New York: Oxford University Press.
Smart, Ninian. 1993. The World’s Religions. London: Cambridge.
پژوهشنامه فلسفه دین (نامه حکمت)
دوره 18، شماره 2 - شماره پیاپی 36
آبان 1399
صفحه 201-222