پژوهشنامه فلسفه دین (نامه حکمت)

خودآشکارگی الهی و راهبرد اخلاقی موزر در توجیه باور به خدا

نوع مقاله : پژوهشی

نویسندگان

1 دانشجوی دکتری فلسفۀ تطبیقی، دانشگاه قم، قم، ایران

2 استاد گروه فلسفه،دانشگاه قم، قم، ایران

3 استاد گروه فلسفه اخلاق، دانشگاه قم، قم، ایران

چکیده

مقاله حاضر دیدگاه موزر را درباره توجیه خداباوری به تصویر می کشد. وی با انکار کارامدی عقل نظری محض در ارائه قرینه‌ای بر وجود خداوند، ضمن تأکید بر مرجعیت خداوند در توجیه و با رویکردی اخلاقی، نوعی معرفت ارادی را پیشنهاد می کند. او راهبرد مطلوب به معرفت راستین خداوند را قرینه‌ای بی‌واسطه و هدفمند می‌داند که نحوۀ دستیابی به آن باید متناسب و در راستای صفات الهی و اهداف برآمده از آنها باشد. خداوند به منظور رستگاری انسان، پیش و بیش از دخالت افکار و عواطف، خواستار تحول اخلاقی و ارادی او از خودخواهی به عشق کامل و ناخودخواهانه است. موزر بر این اساس قرینه‌گرایی فیض‌محوری را مطرح می‌کند که در آن انسان می‌تواند در ضمیر خود دعوت خدا به دوستی با عشق کامل را بپذیرد، و در نتیجه موهبتی خدادادی و تحول‌بخش را در مرکز ارادی و انگیزشی خود تجربه کند. تجربۀ مذکور خودآشکارگی خداوند و قرینه‌ای بی‌واسطه و غیراستدلالی است، که در پی آن فرد با دریافت صفات اخلاقی و عشق کامل خداوند و نمایان ساختن آن بر دیگران، خود «قرینۀ تجسم‌بخشی خداوند» می‌شود. افزون بر آن، موزر با شیوۀ «استنتاج بهترین تبیین موجود» و بر مبنای قرینۀ تجربی و غیرگزاره‌ای مذکور، استدلالی را نیز برای معقولیت معرفتی باور به خدا تنظیم می‌کند. بدین ترتیب، دیدگاه موزر رهیافتی وجودی و اخلاقی بنا می‌نهد که با وجود نقدهایی همچون شخصی بودن، نسبی بودن و عدم حجیت تجربه‌های دینی، مبانی مغفول‌مانده‌ای را در حوزۀ خداشناسی احیا می‌کند.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

God's Self-manifestation and Moser's Moral Approach in Justifying Belief in God

نویسندگان [English]

  • Azam Sadat Hoseini Hoseinabad 1
  • Zahra Khazaei 2
  • Mohsen Javadi 3

1 PhD Student of Comparative Philosophy, University of Qom, Qom, Iran

2 Professor of Islamic philosophy, University of Qom, Qom, Iran

3 Professor at Department of Ethics, University of Qom, Qom, Iran

چکیده [English]

The present paper depicts Moser’s view on the justification of the belief in God. By debunking the efficiency of mere theoretical reason in proving the existence of God, introducing God as the source of justification, and using a moral perspective, he proposes a kind of voluntary knowledge. He assumes the right path to acquire true knowledge of god to be a direct and purposeful evidence, which is found in accordance to divine attributes. For their own redemption, before the interference of thought and feelings, God wills the voluntary moral revolution of human beings from selfishness to selfless absolute love. In this respect, Moser puts forth a virtue-based evidentialism, on the basis of which people can accept God’s invitation to friendship with absolute love and therefore experience God’s blessing in their motivational core. This experience indicates God’s self-manifestation and offers direct evidence for his existence, which causes the subject, by gaining moral attributes and receiving God’s absolute love and sharing it with others, to become a personified evidence of God himself. Moreover, according to the inference to the best explanation, Moser justifies the belief in God by this empirical and non-propositional evidence. As a result, Moser’s existential and moral account, despite being criticized for its being subjective and relative, and the unreliability of religious experiences, has revived a number of forgotten theological concepts.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Paul Moser
  • justification
  • Theism
  • God's Self-Manifestation
  • Personifying Evidence of God
حسینی، سید نصیر احمد. 1395. «نقد موزر بر استدلال خفای الهی». فصل‌نامۀ پژوهش‌های فلسفی‌ـ‌کلامی دانشگاه قم 68.
رضایی، رحمت‌الله. 1383. «استنتاج معطوف به بهترین تبیین و توجیه گزاره‌های مربوط به عالم خارج». معرفت فلسفی 6.
نصیری، منصور. 1390. «رابطۀ فرضیه‌ربایی با استقراء و حدس». نقد و نظر 61.
Moser, Paul K. 2002. “Cognitive Idolatry and Divine Hiding.” in Divine Hiddinness, edited by D. Howard Snyder & Paul K. Moser. Cambridge: Cambridge Universety Press.
Moser, Paul K. 2003. “Cognitive Inspiration and Knowledge of God.” in The Rationality of Theism, edited by Paul Copan and paul K. Moser. London: Routledge.
Moser, Paul K. 2004. “Does Divine Hiddenness Justify Atheism?” in Contemporary Dibates in Philosophy of Religion, edited by Michael L. Peterson and Raymond J. VanArragon. Oxford: Blackwell Publaching Ltd.
Moser, Paul K. 2008. The Elusive God: Reorienting Reorienting Religious Epistemology. New York: Cambridge University Press.
Moser, Paul K. 2009a. “Evidence of a Morally Perfect God.” in God Is Great, God Is Good: Why Believing in God Is Reasonable and Responsible, edited by William Lane Craig and Chad Meister. Nottinghangham: Inter-Varsity Press.
Moser, Paul K. 2009b. “Exclusivism, Inclusivism, and Kardiatheology.” Philosophia Christi 11(2).
Moser, Paul K. 2010. The Evidence for God: Religious Knowledge Reexamined. New York: Cambridge University Press.
Moser, Paul K. 2012. “Faith” in Being Good: Christian Virtues for Eveeryday Life, edited by Michael W. Austin and R. Douglas Geivitt. Michigan: William B. Eerdmans Publishing Company.
Moser, Paul K. 2013. “God and Evidence: A Cooperative Approach.” European Journal for Philosophy of Religion 5(2).
Moser, Paul K. 2014. “God without Argument.” In Is Faith in God Reasonable? edited by Corey Mila and Paul Gould. London: Routledge.
Moser, Paul K. 2016. “Reason And Faith In God.” Roczniki Filozoficzne 64(4).
Moser, Paul K. 2017a. “Is Traditional Natural Theology Cognitively Presumptuous.” European Journal for Philosophy of Religion 9(2).
Moser, Paul K. 2017b. “First-Order Theistic Religion: Intentional Power Beyond Belief.” European Journal for Philosophy of Religion 9(3).
Moser, Paul K. 2017c. “The Inner Witness of The Spirit.” In The Oxford Handbook of the Epistemology of Theology, edited by William J. Abraham and Frederick D. Aquino. Oxford: Oxford Universety Press.
پژوهشنامه فلسفه دین (نامه حکمت)
دوره 16، شماره 1 - شماره پیاپی 31
اردیبهشت 1397
صفحه 41-64