علل ناکارآمدی نظام‌های الهیاتی سنتی در پاسخگویی به مسئلۀ شر از دیدگاه دیوید گریفین

نوع مقاله : پژوهشی

نویسندگان

1 دانش‌آموختۀ کارشناسی ارشد فلسفه دین، پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی، تهران، ایران

2 استادیار گروه کلام و فلسفۀ دین، پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی، تهران، ایران

3 استادیار پژوهشکده فرهنگ معاصر، پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی، تهران، ایران

چکیده

یکی از مهم‌ترین مسائل کلام و فلسفۀ دین مشکل وجود «شر» و ارتباط آن با خدا و صفات خیرخواهی مطلق و قدرت مطلق اوست. الهی‌دان و فیلسوف معاصر، دیوید ری گریفین، تلاش‌هایی را که تاکنون برای پاسخگویی به مسئله شر انجام شده، چندان مثمر ثمر نمی‌داند. او خداباوران سنتی را که به دخالت ماوراء طبیعی خداوند در سلسلۀ علت و معلولی حوادث قائل‌اند «فراطبیعی‌گرایان» می‌خواند و بر این باور است که آنها وقوع شر را به گونه‌ای توجیه می‌کنند که گویی اصلاً شر واقعی وجود ندارد و در ظاهر شر می‌نماید. گریفین تلاش کرده تا آموزه‌هایی از الهیات سنتی را که برای سازگاری وجود خدا و شر مشکل‌ساز هستند ریشه‌یابی کند و عدم صحت آنها را نشان دهد. وی با وارد آوردن نقدهایی بر جهان‌بینی‌های سنتی، نشان می‌دهد که الهیات سنتی بر اثر انتساب قدرت مطلق به خداوند، با مشکل تناقض افعال خدا دربارۀ شرور مواجه است که نهایتاً منجر به توجیه این نوع از افعال خداوند می‌شود، و با پذیرش آموزۀ خلق از عدم، در عمل نمی‌تواند مسئلۀ شر را حل کند. اساس اندیشه‌های گریفین دربارۀ مسئله شر این باور است که به طور کلی دفاعیه نمی‌تواند پاسخ مناسبی برای خداباوران معاصر فراهم آورد، بلکه ارائۀ تئودیسۀ مقبولی از جانب الهی‌دانان فلسفی لازم است تا اثبات کند تفسیر خداباورانه می‌تواند همۀ تجارب ما، از جمله تجربۀ شر، را بهتر از تفاسیر خداناباورانه روشن کند.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Griffin on the Traditional Theological Approaches to the Problem of Evil

نویسندگان [English]

  • Haajar Darbandi Darian 1
  • Azam Ghasemi 2
  • Malek Shojaee Joshooghani 3

1 M.A. Graduate in Philosophy of Religion, Institute for Humanities and Cultural Studies, Tehran, Iran

2 Assistant Professor at Department of Kalam and Philosophy of Religion, Institute for Humanities and Cultural Studies, Tehran, Iran

3 Assistant Professor at Institute for Humanities and Cultural Studies, Tehran, Iran

چکیده [English]

One of the most important issues in theology and philosophy of religion is the problem of evil and its relation to God and his omnipotence and omnibenevolence. Contemporary theologian and philosopher, David Ray Griffin, regards the efforts to answer the problem of evil as inconclusive. He designates traditional theists, who believe in God’s supernatural interference in the cause and effect chain of events, Supernaturalists. He believes that they interpret evil as only appearing evil. He tries to identify and refute certain beliefs, in traditional theology, which do not tolerate the co-existence of God and evil. Griffin criticizes traditional worldviews and proves that traditional theology, on one hand, by presuming God’s omnipotence, faces serious issues in justifying evil; and on the other hand, considering the idea of creatio ex nihilo, it virtually fails to answer the problem of evil. Allover he holds that defense will not suffice in responding to the problem of evil and that the right path for theists is to propose a theodicy which would explain evil better than atheist accounts.

کلیدواژه‌ها [English]

  • The Problem of Evil
  • Apology
  • Theodicy
  • Omnipotence
  • David Ray Griffin
احمدی‌زاده، حسن. 1393. «مسئله شر در الهیات پویشی وحکمت متعالیه.» در الهیات ومسئلۀ شر، ویراستۀ قاسم پورحسن. تهران: پژوهشگاه علوم انسانی ومطالعات فرهنگی.
پترسون، مایکل. 1393. خداوند و شر. ترجمۀ رستم شامحمدی، سمنان: دانشگاه سمنان.
پلانتینگا، الوین. 1393. فلسفۀ دین (خدا، اختیار وشر). ترجمۀ محمد سعیدی مهر. قم: موسسۀ فرهنگی طه.
پیتِنجِر، نرمان. 1389. آلفرد نورث وایتهد. ترجمۀ ناصر زعفرانچی. تهران: حقیقت.
سیاری، سعیده، و احد فرامرز قراملکی. 1388. «خطای تحویلی‌نگری در دیدگاه الهیات پویشی گریفین.» ادیان و عرفان 42(1): 93-116.
شامحمدی، رستم. 1390. خداوند در اندیشه پویشی وایتهد. تهران: پژوهشگاه علوم انسانی ومطالعات فرهنگی.
شامحمدی، رستم. 1391. درآمدی بر فلسفه والهیات پویشی. سمنان: دانشگاه سمنان.
شامحمدی، رستم، و حمیدرضا آیت‌اللهی. 1387. «تحلیل و نقد درون سیستمی جایگاه خدا در جهان‌شناسی پویشی وایتهد.» نامۀ حکمت 6(۲): 45-70.
شامحمدی، رستم، و علی سنایی. 1395. «بررسی و تحلیل نظریۀ عدل الهی پویشی گریفین.» قبسات 80: 117-146.
گریفین، دیوید. 1388. خدا و دین در جهان پسامدرن. ترجمۀ حمیدرضا آیت‌اللهی. تهران: پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی.
Griffin, David Ray, John B. Cobb, and Clark H. Pinnock. 2000. Searching for an Adequate God: A Dialogue between Process and Free Will Theists. W.B. Eerdmans Pub.
Griffin, David Ray. 1976. God, Power, and Evil: a Process Theodicy. Louisville, London: Westminster John Knox Press.
Griffin, David Ray. 1988. How Are God and Evil Related? A Process & faith Hard Issues Booklet. Chalice Press.
Griffin, David Ray. 1991. Evil Revisited: Responses and Reconsideration. SUNY Press.
Griffin, David Ray. 2006. An Introduction to Process Cosmology, Cosmology & Process Philosophy in Dialogue. Claremont Graduate University, Claremont, California.
Griffin, David Ray. 2014. Panentheism and Scientific Naturalism: Rethinking Evil, Morality, Religious Experience, Religious Pluralism, and the Academic Study of Religion (Toward Ecological Civilization). Process Century Press.