پژوهشنامه فلسفه دین (نامه حکمت)

شواهد کشف‌باوری معنای زندگی در دیدگاه طباطبایی

نوع مقاله : پژوهشی

نویسنده

دانشجوی دکتری فلسفۀ تطبیقی، دانشگاه آزاد اسلامی، واحد علوم و تحقیقات تهران، تهران، ایران. (مدرس دانشگاه آزاد واحدهای بهبهان و اهواز)

چکیده

مطابق دیدگاه کشف‌باوری در باب معنای زندگی، معنای زندگی هم وجود خارجی دارد و هم قابلیت کشف. طباطبایی اگرچه متعرض به این مسئله نشده، ولی شواهدی در آثارش وجود دارد که نشان می‌دهد به کشف‌باوری معتقد است. طباطبایی معتقد است فاعل، فعل و غایت در وجود واحد متحدند. غایت مرتبه‌ای بالاتر در سلسله‌مراتب وجودی است، و در نتیجۀ هدایت الهی غایت زندگی انسان است و غایت زندگی انسان لازمۀ وحدت فعل الهی است. تحلیل شاهد فوق نشان می‌دهد طباطبایی به چهار پیشفرض واقع‌گرایی هستی‌شناختی، غایت‌باوری، عقل‌گرایی و نظریۀ صدق باور دارد که دیدگاه وی در باب کشفی بودن معنای زندگی را مشخص می‌سازد. تحلیل شواهد آثار طباطبایی مؤید قول ایشان به کشف‌باوری معنای زندگی است.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Discernibility of the Meaning of Life: Reconstructing Tabatabai’s view

نویسنده [English]

  • Meysam Amani

PhD Student in Comparative Philosophy, Azad University, Science and Research Branch, Tehran, Iran; and lecturer at Azad University, Behbahan and Ahwaz Branches

چکیده [English]

The belief in discernibility of the meaning of life is the idea that the meaning of life exists and Can be discovered. Although Tabatabaie has not explicitly addressed the issue, there are pieces of evidence which imply that he believes in discernibility of the meaning of life. Tabatabaie believes that action, subject, and the purpose exist as a unified existence. The purpose is a higher stage in the hierarchy of ontology. The purpose of human life is the result of divine guidance and requires the unity of the divine action. Analysis of this evidence shows that Tabatabaie believes in ontological realism, rationalism, teleology and the capability of human beings in finding the truth in their life which reveal his view about the discernibility. So Tabatabaie’s theory about the meaning of life is a kind of objectivist theories and is far from subjectivism.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Tabatabaie
  • the Meaning of Life
  • Discernibility
  • subjectivism
  • Rationalism
  • Teleology
  • Ontological Realism
 بیات. محمدرضا. 1390. دین و معنای زندگی در فلسفه تحلیلی. قم: ادیان.
باربور، ایان. 1389. علم و دین. ترجمۀ بهاءالدین خرمشاهی. تهران: مرکز نشر دانشگاهی.
پورحسن، قاسم. 1391. «مسئله باور پایه و نظام معرفتی علامه طباطبایی». حکمت معاصر 1.
پترسون، مایکل و دیگران. 1389. عقل و اعتقاد دینی. ترجمۀ احمد نراقی و ابراهیم سلطانی. تهران: طرح نو.
حاج‌حسینی، مرتضی. 1383. «بررسی و تحلیل نظریه مطابقت صدق در فلسفه اسلامی». نامه مفید 41.
خسروپناه، عبدالحسین. 1379. «ارزش شناخت (2) نظریه‌های صدق یا حقیقت». کلام اسلامی 33.
طباطبایی. سید محمدحسین. 1417. المیزان فی تفسیر القران. قم: دفتر انتشارات اسلامی.
طباطبایی. سید محمدحسین. 1387‌ـ‌الف. مجموعه رسایل. قم: موسسه بوستان کتاب.
طباطبایی، سید محمدحسین. 1387‌ـ‌ب. بررسی‌های اسلامی، ج 1. قم: موسسه بوستان کتاب.
طباطبایی. سید محمدحسین. 1422. نهایه الحکمه. قم: موسسه النشر الاسلامی.
طباطبایی. سید محمدحسین.. 1374. اصول فلسفه و روش رئالیسم. تهران: صدرا.
علیزمانی، امیر عباس. 1386. «معنای معنای زندگی». نامه حکمت 80.
عارفی، عباس. 1380. «نفس الامر و مناط صدق». ذهن 6-7.
فیروزجایی، رمضان. 1383. «عقلانیت در نظر علامه طباطبایی». ذهن 17.
مصباح یزدی. محمدتقی. 1405. تعلیقه علی نهایه الحکمه. قم: موسسه فی طریق الحق.
موسوی مقدم. سید رحمت الله و امیرعباس علیزمانی. 1390. «ساحت‌های وجودی انسان از دیدگاه علامه طباطبایی». اندیشه نوین دینی 27.
معلمی، حسن. 1389. «رابطه باید و هست از منظر علامه طباطبایی». حکمت معاصر 2.
موزر، پال. 1382. «واقع‌گرایی، عینیت و شک‌گرایی». ترجمۀ مرتضی فتحی زاده. ذهن 14.
ملکیان، مصطفی. 1382. معنای زندگی (جزوۀ درسی).
وحدانی، فاطمه و دیگران. 1391. «تحلیل شکاف میان نظر و عمل اخلاقی از دیدگاه علامه طباطبایی». پژوهشنامه اخلاق 18.
ویگینز، دیوید. 1382. «حقیقت، جعل و معنای زندگی». ترجمۀ مصطفی ملکیان. نقد و نظر 29-30.
Craige, Edward (ed.). 2005. Routledge Encyclopedia of Philosophy, 2nd edition, Vol. 9. Routledge.
پژوهشنامه فلسفه دین (نامه حکمت)
دوره 14، شماره 2 - شماره پیاپی 2
آبان 1395
صفحه 1-23