گسترۀ عصمت انبیا از دیدگاه فخر رازی

نوع مقاله : پژوهشی

نویسندگان

1 دانشیار گروه فلسفه و کلام اسلامی دانشگاه پیام نور، تهران، ایران

2 استادیار دانشکده الهیات دانشگاه پیام نور، تهران، ایران (نویسنده مسئول)

چکیده

از نظر فخر رازی، ضروری است که پیامبران بعد از بعثت معصوم باشند. در عین حال، او عصمت قبل از بعثت را برای پیامبران لازم نمی‌داند. او معتقد است که پیامبران به صورت عمد گناه کبیره انجام نمی‌دهند، اما صدور گناه کبیره از آنان به صورت سهوی امکان دارد. او گسترۀ عصمت انبیا را در چهار مسئلۀ اعتقاد، تبلیغ و رسالت، احکام و فتاوی، و افعال و سیرت می‌داند. او با تکیه بر برخی مبانی، مثل جبرانگاری عصمت؛ دلایل عقلی، مثل بداهت عقل؛ و دلایل نقلی، مثل آیۀ 23 سورۀ جن، عصمت انبیا را اثبات کرده است. همچنین او به شبهاتی که در این خصوص با توجه به برخی از آیات قرآن مثل آیۀ 87 سورۀ انبیا جلوه کرده پاسخ داده است.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Fakhr al-Din al-Razi on the Extent of Prophets' Innocence

نویسندگان [English]

  • Alireza Parsa 1
  • Ali Parimi 2

1 Associate Professor at the Department of Islamic Philosophy and Kalam, Payame Noor University, Tehran, Iran

2 Assistant Professor of Faculty of Theology, Payame Noor University, Tehran, Iran (Corresponding Author)

چکیده [English]

According to Fakhr al-Din al-Razi, it is essential for the prophets to be infallible after the beginning of their prophetic mission. Yet he doesn’t authorize chastity before mission for the prophets and believes that although prophets do not commit sins intentionally, they may do unintentionally. In his view, the extent of prophets' innocence includes four domains of belief, propagation and mission, laws and judgments as well as actions and behaviors. On the basis of some foundations such as determinism implied by innocence and some reasons such as appealing to obviousness and also some pieces of evidence from Qur’an such as Q72:23, Al-Razi has tried to prove prophets' innocence. In this regard, he has also replied to some doubts such as the one proposed due to Q21:87.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Prophets' Innocence
  • the Extent of Prophets’ Innocence
  • the Reasons of Innocence
  • Doubts about Prophets' Innocence
  • Fakhr al-Din al-Razi
قرآن کریم
ابن‌سینا، حسین بن عبدالله (1376)، الالهیات من کتاب الشفاء، قم: بوستان کتاب.
بلاغی، محمدجواد (بی‌تا)، الهدی الی دین المصطفی، بیروت: منشورات موسسة الاعلمی للمطبوعات.
رازی، فخر الدین (1353)، الاربعین فی اصول الدین، حیدرآباد، هند: بی‌نا.
رازی، فخر الدین (1409)، عصمة الانبیاء، بیروت: دارالکتب العلمیه.
رازی، فخر الدین (1991)، محصل الافکار، بیروت: دارالفکر اللبنانیه.
رازی، فخر الدین (1992)، معالم الاصول الدین، لبنان: دارالفکر.
رازی، فخر الدین (1342)، البراهین فی علم الکلام، تصحیح و نگارش محمدباقر سبزواری، تهران: دانشگاه تهران.
رازی، فخر الدین (1375)، مفاتیح الغیب المشهور بالتفسیر الکبیر، ترجمۀ علی‌اصغر حلبی، تهران: اساطیر.
رازی، فخر الدین (1420)، مفاتیح الغیب (التفسیر الکبیر)، بیروت: دار إحیاء التراث العربی، چاپ سوم.
رحیم‌اف، افضل (1389)، «بررسی مسئلۀ عصمت انبیا از دیدگاه شیخ طوسی و فخر رازی»، طلوع نور، ش 32.
سعیدی‌مهر، محمد، و لیلا اختیاری (1389)، «عصمت انبیا از دیدگاه فخر رازی»، پژوهش‌های فلسفی، ش 17.
سیوطی، جلال‌الدین (1404)، الدر المنثور فی تفسیر المأثور، قم: کتابخانه آیت‌الله مرعشی نجفی.
شیخ مفید، محمد بن محمد بن نعمان (1414)، النکت الاعتقادیه، بیروت: دارالمفید، چاپ دوم.
طبری، ابوجعفر محمد بن جریر (1412)، تفسیر جامع البیان، بیروت: دارالمعرفه.
طوسی، نصیر الدین (1407)، تجرید الاعتقاد، تهران: مکتب الاعلام الاسلامی.
طوسی، نصیرالدین (1425)، تلخیص المحصل، بیروت: دارالاضواء.
طوسی، محمد بن الحسن (بی‌تا)، التبیان فی تفسیر القرآن، تحقیق: احمد قصیر عاملی، بیروت: دار إحیاء التراث العربی.
طوسی، محمد بن حسن (1362)، تمهید الاصول، تهران: دانشگاه تهران.
علامه حلی، حسن بن یوسف (1380)، الباب الحادی عشر، شرح فاضل مقداد، ترجمۀ حاج میرزا محمدعلی حسینی شهرستانی، بی‌جا: دانش‌پرور.
علامه حلی، حسن بن یوسف (1382)، رساله سعدیه، ترجمۀ سلطان حسین استرآبادی، تصحیح و تحقیق علی اوجبی، تهران: انجمن آثار و مفاخر فرهنگی.
علامه حلی، حسن بن یوسف (1383)، کشف المراد، ترجمۀ علی شیروانی، قم: دارالعلم.
علامه حلی، حسن بن یوسف (1411)، نهج الحق و کشف الصدق، تصحیح عین‌الله حسنی ارموی، بی‌جا: مؤسسه دارالهجر.
علامه حلی، حسن بن یوسف (1421)، نهج الحق و کشف الصدق، تحقیق و تقدیم سید رضا الصدر، تعلیق شیخ عین‌الله الحسنی الأرموی، قم: مؤسسة الطباعه و النشر دارالهجره.
علامه حلی، حسن بن یوسف بن مطهر (بی‌تا)، کشف المراد فی شرح تجرید الاعتقاد، تحقیق حسن حسن‌زاده آملی، قم: مؤسسة النشر الإسلامی.
لاهیجی، ملا عبدالرزاق (1372)، گوهر مراد، تهران: وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی، چاپ چهارم.
مجلسی، محمدباقر (1403)، بحار الانوار، بیروت: دار احیاء التراث العربی، چاپ سوم.