نوع مقاله : پژوهشی

نویسنده

• حسین طوسی

دانشجوی دکتری فلسفه دین، مسائل جدید کلامی، دانشگاه آزاد اسلامی واحد اصفهان (خوراسگان)، اصفهان، ایران

چکیده

برخی از محققان تلاش کرده‌اند تا، با انجام دادن آزمایش‌ها و بررسی‌های لازم، تحقق تجربۀ دینی و عرفانی را از طریق مصرف داروهای شیمیایی به اثبات رسانند. وینرایت، با تمایز گزاردن میان تجربۀ عرفانی وحدت‌گرا و خداباور، و با توجه به پژوهش‌های انجام‌شده توسط کلارک، پنک، و هیوستون و مسترز، بر این باور است که هرچند داروهای روان‌نما می‌توانند نوعی تجربۀ عرفانی وحدت‌گرا به وجود آورند، ولی نمی‌توانند تجربۀ عرفانی خداباور به وجود آورند. در تحقیقات محققان، شواهد و مدارک قابل اعتنایی وجود ندارد که بر اساس آن تجربه‌های عرفانی خداباورانه را بتوان ناشی از مصرف داروهای شیمیایی دانست. بررسی‌های انجام‌گرفته روی نتایج استخراج‌شده از آزمایش‌های محققان اخیر نشان داد که تجربیات ناشی از مصرف داروها بیشتر آفاقی بوده و درصد ناچیزی از آن به تجربۀ انفسی ارتباط دارد. به نظر وینرایت، در تبیین علمی تجربه‌های عرفانی، توجه به نکاتی لازم است. اولاً، توجه به موضوع این تجربیات و تفکیک انواع تجارب عرفانی از یکدیگر ضروری به نظر می‌رسد، یعنی ممکن است موضوع تجربه به گونه‌ای باشد که هرگز نتوان تبیین علمی کافی از آن ارائه داد. ثانیاً ماهیت تجربۀ دینی و عرفانی به گونه‌ای است که آن را با پرسشنامه و آزمایش‌های تجربی نمی‌توان تعیین کرد، زیرا این تجارب اموری درونی هستند و قابل اندازه‌گیری با معیارهای بیرونی نیستند.

کلیدواژه‌ها

• ویلیام وینرایت
• تجربۀ عرفانی
• مواد روان‌نما
• تجربۀ خداباور
• تجربۀ انفسی

20.1001.1.22286578.1394.13.2.8.0

عنوان مقاله [English]

Wainwright on Drug-induced Religious Experience

نویسنده [English]

• Hossein Tousi

PhD Student of Philosophy of Religion - New Theological Problems, Islamic Azad University, Isfahan (Khorasgan) Branch, Isfahan, Iran

چکیده [English]

Conducting experiments and investigations, some researchers have tried to prove that mystical and religious experiences can be created through drug injection. W. J. Wainwright distinguishes between theistic and monistic mystical experiences. Assessing research done by Clark, Pahnke-Houston and Masters, he believes that although psychedelic drugs can induce some kind of monistic mystical experience, they cannot produce theistic mystical experiences. There is no significant evidence in the research based on which one can attribute theistic mystical experience to drug injection. Analysis of the research results showed that the drug induced experiences were mainly extroversive and only a small percentage of the experiences were introversive. According to Wainwright, there should be some considerations in scientific explanation of the mystical experiences. First, it seems necessary to pay attention to the object of the experience and to distinguish between different kinds of mystical experiences. This implies that we might not be able to offer a scientific explanation for the object of every experience. Second, one cannot determine the nature of religious and mystical experiences, for such experiences are something internal and thus cannot be measured by external criteria.

کلیدواژه‌ها [English]

• W. J. Wainwright
• Mystical Experiences
• Psychedelic Drugs
• Theistic Experiences
• Introversive Experiences