پژوهشنامه فلسفه دین (نامه حکمت)

نظریه تصویری زبان؛ با تاکید بر لوازم معرفت شناختی آن

نوع مقاله : پژوهشی

نویسنده

عضو هیئت علمی دانشگاه پیام نور یزد، یزد، ایران

چکیده

ویتگنشتاین، در طول فعّالیّت فلسفی خود، دو نظریّه‌ی کاملاً متفاوت درباره‌ی زبان و ماهیّت و ساختار آن ابراز داشت. یکی از نقاط اصلی اختلاف در فلسفه‌ی او، همان اختلافی است که در دو نوشته‌ی مهمّ او رساله‌ی منطقی ـ فلسفی، مشهور به تراکتاتوس و پژوهش‌های فلسفی، در مورد تحلیل زبان، به چشم می‌خورد که می‌توان آن را تقابل میان «نظریّه‌ی تصویری زبان» و «نظریّه‌ی کاربردی زبان» دانست.
ویتگنشتاین، در دوره‌ی اوّل فلسفی خود، با پذیرش اتمیسم منطقی و رویکرد زبان صوری (متأثّر از نظریّات راسل) و تقسیم گزاره‌ها به تحلیلی و ترکیبی (متأثّر از هیوم) و بی‌معنا تلقّی کردن قضایای تحلیلی و نیز پذیرش گزاره‌های بسیط و گزاره‌های مرکّب در عالَم زبان و واقعیّات بسیط و واقعیّات مرکّب در عالَم خارج، نظریّه‌ی تصویری زبان را در تراکتاتوس، بیان کرد. مسأله‌ی اصلی ویتگنشتاین در تراکتاتوس، ماهیّت زبان، ماهیّت اندیشه و واقعیّت است. اندیشه‌ی اصلی ویتگنشتاین در تراکتاتوس، این است که زبان، تصویری منطقی از جهان ارائه می‌کند. زبان، یک ماهیّت مشترک دارد و وظیفه‌ی آن، تنها تصویر واقع است و نمی‌تواند به فراسویِ واقعیّت برسد. متافیزیک، مسأله‌ی حیات، اخلاق، زیبایی‌شناسی و دین، همگی فراتر از زبان هستند؛ این امور، رازورزانه هستند و برای گام نهادن در این امور، باید با آن‌ها ارتباط وجودی برقرار کرد.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Picture Theory of Language: An Emphasis on its Epistemological Requirements

نویسنده [English]

  • Mohammad Hossein Mahdavi Nejad

Faculty member of Payame Noor University, Yazd, Iran

چکیده [English]

During his philosophical activity, Wittgenstein, offered two absolutely different theories about language and its nature and structure. Of the main contrarity in his philosophy is the one which is evident in his two eminent books, Tractatus LogicoPhilosophicus and philosophical investigations, both on language analysis. It could be considered as contrarity between picture theory of language and use theory of language. Wittgenstein, accepting logical atomism, formal language approach (affected by Russell), dividing propositions to analytic and synthetic (affected by Hume), considering analytic propositions as meaningless, accepting elementary and compound propositions in language world and elementary and compound facts in external world, in his first philosophical phase, explained picture theory of language in Tractatus. Wittgenstein's main problems in Tractatus are nature of language, nature of thought and reality. The crux of the Tractatus is that language presents a logical picture of the world. Language has a common nature and its function is merely presenting a picture of facts and can not touch beyond reality. Concepts such as metaphysics, problem of life, morality, aesthetics, and religion are all beyond the language and mystical. Grasping these issues entails getting intuitionally related to them.

کلیدواژه‌ها [English]

  • language
  • meaning
  • elementary proposition
  • compound proposition
  • analytic proposition
  • synthetic proposition
  • morality
  • religion
  • metaphysics
  • Wittgenstein
پیرس، دیوید فرانسیس (1379)، ویتگنشتاین، ترجمه‌ی نصرالله زنگویی، تهران: انتشارات سروش، چاپ اوّل.
فَن، ک.ت. (1381)، مفهوم فلسفه نزد ویتگنشتاین، ترجمه‌ی کامران قره‌گزلی، تهران: نشر مرکز، چاپ اوّل.
گیلیس، دانالد (1381)، فلسفه‌ی علم در قرن بیستم، ترجمه‌ی حسن میانداری، تهران ـ قم: انتشارات سمت و مؤسّسه‌ی فرهنگی طه، چاپ اوّل.
ماونس، هاورد (1379)، درآمدی به رساله‌ی ویتگنشتاین، ترجمه‌ی سهراب علوی‌نیا، تهران: طرح‌نو، چاپ اوّل.
هادسون، ویلیام دانالد (1378)، لودویگ ویتگنشتاین: ربط فلسفه‌ی او به باور دینی، ترجمه‌ی مصطفی ملکیان، تهران: انتشارات گرّوس، چاپ اوّل.
هارت‌ناک، یوستوس (1351)، ویتگنشتاین، ترجمه‌ی منوچهر بزرگ‌مهر، تهران: شرکت سهامی انتشارات خوارزمی.
Malcolm, Norman (1967), "Wittgenstein, Ludwig Josef Johann" in the Encyclopedia of Philosophy, vol. 7-8, ed. Paul Edwards, New York: Macmillan Publishing Company.
Malcolm, Norman (1997), Wittgenstein: A Religious Point of View, London: Routledge.
Stiver, Dan R. (1996), the Philosophy of Religious Language: Sign, Symbol, and Story, Oxford: Blackwell.
Warnock, Geoffrey (1998), "Ordinary Language Philosophy, School of", in Routledge Encyclopedia of Philosophy, Vol. 7, ed. Edward Craig, London and New York: Routledge.
Wittgenstein, Ludwig (1969), Tractatus Logico-Philosophicus, trans. D. F. Pears and B. F. Mcguinnes, London: Routledge & Kegan Paul.
Wittgenstein, Ludwig (1979), Notebooks 1914-16, 2nd edn, ed. G. H. Von Wright and G. E. Anscombe, trans. G. E. M. Anscombe, Oxford: Blackwell.
پژوهشنامه فلسفه دین (نامه حکمت)
دوره 1، شماره 1 - شماره پیاپی 1
اردیبهشت 1382
صفحه 107-123