جهت جمله ای و جهت شیئی

نوع مقاله : پژوهشی

نویسنده

استادیار دانشگاه تربیت مدرس، تهران، ایران

چکیده

امروزه تمایز میان جهات جمله ای ( de dicto ) وجهات شیئی ( de re ) از مباحث بسیار مهمی است که هم  در حوزه منطق موجهات و هم در قلمرو متافیزیک تحلیلی، جایگاه ویژه ای یافته است . برای مثال، پذیرش ضرورت شیئی یکی از مبانی اساسی پذیرش ذات گرائی(essentialism)  است.  در این مقاله پس از اشاره ای کوتاه به سابقه این تمایز در فلسفه غرب و اسلامی به تفاوت نحوی و معنائی این دوگونه جهت پرداخته
می شود.  در ادامه تفاوت تفکیک جمله ای / شیئی با دو تفکیک مشابه بررسی می گردد و در پایان نگاهی به رابطه جهات جمله ای و جهات شیئی خواهیم داشت . 

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

De Dicto and De Re Modalities

نویسنده [English]

  • Mohammad Sáidi Mehr

Assistant Professor at Tarbiat Modares University, Tehran, Iran

چکیده [English]

Nowadays, one of the most important discussions in modal logic and analytic metaphysics is the distinction between de dicto and de re modalities. For example, one of the basic foundation of accepting essentialism is acceptance of de re necessity. This essay points to the history of this distinction in Islamic and Western Philosophy, and then deals with syntactical and semantical difference between these two kinds of modality, and compares this distinction with two similar distinctions, and finally looks at relationship of de dicto and de re modalities.

کلیدواژه‌ها [English]

  • modal logic
  • de dicto
  • de re
  • Ibn Sinā
  • Plantinga
ابن سینا(1405ق.)، منطق الشفاء ،کتاب العباره، قم: انتشارات آیه الله مرعشی نجفی.
ابن سبنا(1403ق.)، الاشارات و التنبیهات، بی جا، دفتر نشر کتاب، ج 1.
الرازی، قطب الدین(بی تا) ، لوامع الاسرار فی شرح مطالع الانوار، قم:انتشارات کتبی.
لاریجانی، صادق (1375)، فلسفه تحلیلی 3؛ دلالت و ضرورت، قم، نشر مرصاد.
موحد، ضیاء (1381)، منطق موجهات، تهران، انتشارات هرمس.
نبوی، لطف الله (1379)، «تمایز De Re و De Dicto در منطق سینوی و تصویر آن در معناشناسی کریپکی» مدرس، دوره 4، شماره 1.
نصیرالدین طوسی، محمد، اساس الاقتباس، تهران:انتشارات دانشگاه تهران.
Kenneth, Konyndyk (1986), Introductory Modal Logic, Notre Dame:University of Notre Dame Press.                                                
M. J. Cresswell and Hughes G. E. (1996), A New Introduction To Modal Logic, London: Routledge.
Plantinga, Alvin (1974), The Nature of Necessity, Oxford: OxfordUniversity Press.
Plantinga, Alvin (1969), "De Re et De Dicto"  Nous, 3. 25.
Resher,  Nicholas   (1972), "Arabic Logic" in Paul Edwards (ed.)Encyclopedia of philosophy, vol.  4.