پژوهشنامه فلسفه دین (نامه حکمت)

عین و عینیت در فلسفه نظری کانت

نوع مقاله : پژوهشی

نویسنده

استادیار دانشگاه امام صادق (ع)، تهران، ایران

چکیده

انقلاب کپرنیکی کانت و گشودن طریقی بینابین تجربه گرایی و عقلگرایی، بر محور ارائه تلقی نوینی از عین و شیء و عینیت صورت گرفت. تبدیل شیء به موضوع و متعلق، و گذر از موضوع و متعلق به متعلق شناخت و مفهوم متعلق شناخت و مصبوغ به صبغه ذهن دانستن «عین»، راهی طولانی است که کانت در فاصله گرفتن از سنت های پیشین فلسفی طی کرد. تدقیق و موشکافی در کارکرد مفهوم «متعلق» در وحدت بخشی به کثرات حسی و در قالب قضیه درآوردن آنها، و پی جویی از نقش سایر مفاهیم خصوصاً مقولات فاهمه در نسبت با عین و کارکرد وحدت بخشی، از دیگر موضوعات مرتبط با بحث
می باشد. نحوه ی امکانپذیری احکام تألیفی پیشینی و نیز وجه تمایز و تفاوت احکام تجربی از احکام ادراکی ذهنی هم به نوعی بر تلقی خاص از «عین» در فلسفه کانت ابتناء دارد. عینیت و حقیقت هم از نظر کانت در پرتو این بحث ایضاح می شود.
کانت متعاقب این مباحث در کنار تقسیم دوگانه نومن/فنومن، شیء را هم به استعلایی و تجربی تقسیم می کند. بررسی ارتباط و نسبت این دو تقسیم با هم و نیز توابع و پیامدهای تقسیم شیء در قائل شدن به ایده الیسم و ذهنیت گرایی و یا پدیدار گرایی از دیگر مباحث مقاله می باشد. از این رو، ملاحظه می کنیم که مفهوم «عین» با مفاهیم و
آموزه های اساسی فلسفه کانت شبکه در هم تنیده و پیوسته ای را تشکیل می دهد،
به طوری که بررسی آن به نوعی راهگشای فهم نظام مند فلسفه کانت می باشد.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Object and Objectivity in Theoretical Philosophy of Kant

نویسنده [English]

  • Hossein Hooshangi

Assistant Professor of Imam Sadiq University, Tehran, Iran

چکیده [English]

Copernican revolution of Kant and his opening a way between empiricism and rationalism was centred round a new conception of object, thing, and objectivity. Reducing thing to object and passing from object to object of knowledge and painting “object” in mental colours, is a long way that kant was passed, by keeping distance from prior philosophical traditions. Showing exactly what is the function of “object” in uniting sensible representations by grasping them in concepts and combining these concepts in a judgment, and seeking the role of other concepts, specially pure concepts of the understanding, in relation to object and the function of uniting are other related topics. Kant’s explanation of how apriori synthetic judgments are possible, and how empirical judgments are distinguishable from subjective judgments are based in some sense on certain conception of “object” in his theoretical philosophy. For Kant, objectivity and truth are clarified in light of this discussion. Then, along with dichotomy of noumenon and phenomenon, Kant divides thing into empirical and transcendental, and surveys relation of these two divisions and their consequences with idealism, subjectivism or phenomenalism. Hence, we consider that the concept of “object” and fundamental concepts and doctrines of Kant’s philosophy make a complicated network, so that examining this concept provides a key to systematic understanding of philosophy of Kant.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Kant
  • object
  • Objectivity
  • truth
  • empirical judgments
  • a priori synthetic judgments
  • concepts of the understanding
آپل، ماکس، 1375، شرحی بر تمهیدات کانت، مقدمه ای بر فلسفه انتقادی، ترجمه محمدرضا حسینی بهشتی، چاپ اول، تهران، مرکز نشر دانشگاهی.
آژدو کیویچ، کازیمیرتز، 2536، مسائل و نظریات فلسفه، ترجمه منوچهر بزرگمهر، چاپ اول، تهران، مؤسسه انتشارات عملی دانشگاه صنعتی شریف.
پایا، علی، 1373 «نسبی گرایی معرفتی و خشونت ورزی در صحنه عمل اجتماعی، کیان، شماره 20، تیر و مرداد.
اسکروتن، راجر، کانت، ترجمه علی پایا، چاپ اول، تهران، طرح نو.
کانت ایمانوئل، 1367، تمهیدات، مقدمه ای برای هر مابعدالطبیعه آینده که به عنوان یک علم عرضه شود، ترجمه غلامعلی حداد عادل، تهران نشر دانشگاهی.
کانت، 1362، سنجش خردناب، ترجمه م.ش. ادیب سلطانی، چاپ اول. تهران، امیرکبیر.
کورنر. استفان 1367، فلسفه کانت، ترجمه عزت الله فولادوند، چاپ اول، تهران، انتشارات خوارزمی.
فولکیه،پل،1366، فلسفه عمومی یا مابعدالطبیعه، ترجمه یحیی مهدوی، تهران،دانشگاه تهران.
هارتناک، یوستوس، 1376، نظریه معرفت در فلسفه کانت، ترجمه غلامعلی حداد عادل، چاپ اول، تهران، انتشارات فکر روز.
هاملین، دیوید، 1374، تاریخ معرفت شناسی، ترجمه شاپور اعتماد،چاپ اول، تهران، پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی.
یاسپرس، کارل، 1372، کانت، ترجمه عبدالحسین نقیب زاده، چاپ اول، تهران، کتابخانه طهوری.
Kant Immanuel, 1964 Critique of Pure Reason, translated by Norman Kemp Smith, London, Macmillan. 
Kant, 1968, selected pre-critical pre-critical writings, translated and introduced by G.B kerfed and D.E.walford Manchester, The university press, 1968. 
Paton. H.J., 1970, kant's Metaphysics of Experince, 2 vol London, George Allen and Unwin 1td.
Smith, Norman, kemp, 1962, A commentary to kant's critique of pure Reason, New york Humanities press.
Wolf, R.P, 1963, kant's Theory of Mental Activity, A commentary on the transcendental Analytic of the critique…, united states,Harward university press.
پژوهشنامه فلسفه دین (نامه حکمت)
دوره 2، شماره 1 - شماره پیاپی 1
اردیبهشت 1383
صفحه 51-70