بررسی انتقادات ابن رشد بر ابن سینا در مباحث فلسفه اولی

نوع مقاله : پژوهشی

نویسنده

دانشجوی مقطع دکتری فلسفه اسلامی دانشگاه امام صادق (ع)، تهران، ایران

چکیده

ابن‌رشد نظریات فلسفی ابن‌سینا را در پنج مسئله به طور ویژه نقد و بررسی کرده است که عبارت‌اند از:
یک. مسئلۀ صدور و قاعدۀ الواحد؛ دو. تبیین نظام خلقت و مسئلۀ افلاک؛ سه. حدوث عالم و روش ابن‌سینا در اثبات حدوث آن؛ چهار. ادراک نفس؛ پنج. بحث زیادت وجود بر ماهیت. محور بحث‌های وی در انتقاداتی که بر شیخ وارد کرده، یکی آن است که ابن‌سینا در طرح برخی از مباحث یادشده آرایی مطرح می‌کند که ریشه در فلسفۀ ارسطو ندارد. نقد دیگر او به تعارض‌هایی مربوط می‌شود که به زعم او در اندیشۀ ابن‌سینا راه یافته است؛ از همین رو، وی در صدد است تناقض‌ها و تهافت‌هایی را در آثار و نظریات شیخ نشان دهد. این نوشتار در صدد بررسی این ادعا در پنج مسئلۀ یادشده است. 

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

A Survey of Ibn Rushd’s Critique of Ibn Sina in Metaphysical Philosophy

نویسنده [English]

  • Sayyed Ali Alamolhoda

PhD Student of Islamic Philosophy at Imam Sadiq University, Tehran, Iran

چکیده [English]

Ibn Rushd has critiqued Ibn Sina’s philosophical ideas especially in five areas: 1- the problem of emanation and the rule of the one, 2- explanation of creation and the problem of celestial spheres, 3- origination of the world and Ibn Sina’s method of its affirmation, 4- perception of the soul, 5- the issue of the augmentation of being quiddity.
One of the main arguments is that some of Ibn Sina’s opinions are not rooted in Aristotelian philosophy. Another refers to conflicts introduced in Ibn Sina’s thought. Ibn Rushd tries to demonstrate these conflicts and inconsistencies.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Ibn Rushd
  • Ibn Sina
  • origination
  • perception
  • soul
  • augmentation of being to quiddity
  • rule of the one
  • emanation
ابن‌رشد، ابوالولید محمد بن احمد (1358ش)، فصل المقال فی ما بین الحکمة الشریعة من الاتّصال، تعلیقه و ترجمه سید جعفر سجّادی، انتشارات انجمن حکمت و فلسفه.
ابن‌رشد، ابوالولید‌محمد بن احمد (1945م)،‌ تهافت التهافت، تصحیح سلیمان دنیا، قاهره: دارالمعارف.
همو (1958م)، تلخیص مابعدالطبیعه، تصحیح عثمان امین، قاهره: وزارت تعلیم و تربیت.
ابن‌سینا، حسین بن عبدالله (1375ش)، النفس من کتاب الشفاء، تصحیح و تحقیق حسن‌زاده آملی، مرکز نشر فرهنگ اسلامی.
همو (1377ش)، الإشارات و التنبیهات، خواجه طوسی، محمد بن الحسن شرح الاشارات و التنبیهات، نشر کتاب.
همو (1418ق)، الإلهیات من کتاب الشفاء، تصحیح حسن‌زاده آملی، قم: دفتر تبلیغات حوزه اسلامی.
پورجوادی، ‌نصرالله (1364ش)، درآمدی به فلسفه افلوطین، مرکز نشر دانشگاهی.
داوودی، علی‌مراد (1349ش)، عقل در حکمت مشّاء از ارسطو تا ابن‌سینا، انتشارات دهخدا،‌چاپ اوّل.
غزالی، ابوحامد (1986م)، تهافت الفلاسفه، بیروت: دار المشرق.
ملاصدرا، محمد بن ابراهیم (بی‌تا)، الشواهد الربوبیّة فی المناهج السلوکیة، تعلیقه ملاهادی سبزواری، تصحیح سید جلال‌الدین آشتیانی، مرکز نشر دانشگاهی.