پژوهشنامه فلسفه دین (نامه حکمت)

براهین اثبات وجود خدا در آثار اسپینوزا

شناسنامه علمی شماره

نویسنده

استادیار گروه فلسفه دانشگاه بین المللی امام خمینی (ره)، قزوین، ایران

چکیده

اسپینوزا با اعتقاد به تک جوهری خدا را تنها حقیقت جوهری عالم و بقیة موجودات را حالات صفات او دانست. وی در براهینی که بر وجود خدا اقامه کرده است، از دو روش انّی و لمّی استفاده کرده است و از میان آن دو اتقان برهان لمّی را بیشتر می‌‌‌‌داند. این براهین به طور عمده در سه اثر او آمده است: «اصول فلسفة دکارت»، «رسالة مختصره» و «اخلاق». برهان مهم او بر وجود خدا برهان وجودی است و تقریر او از این برهان مشابه تقریر دکارت از آن است. نسبت سایر براهین او با برهان وجودی محل بحث است، به طوری که برخی شارحان اندیشة او این براهین را در عرض برهان وجودی و برخی آن‌‌‌‌ها را تقریرهای دیگری از برهان وجودی دانسته‌‌‌‌اند. در این مقاله براهین او در آثار یادشده و نیز نظر چند تن از شارحان فلسفة او بررسی شده است. 

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Arguments for the Existence of God in Spinoza's Works

نویسنده [English]

  • Abdurrazzaq Hesamifar

Assistant Professor at the Department of Philosophy, Imam Khomeini International University, Qazvin, Iran

چکیده [English]

Having accepted the monism, Spinoza held that God is the unique substantial truth of the world and other beings are modes of his attributes. In his arguments for the existence of God, he applies both a priori and a posteriori methods; though the former is in his opinion stronger then the later. The arguments are mainly discussed in these works: The Principles of the Philosophy of Rene Descartes, Short Treatise on God, Man, and his Well-Being, and Ethics. His important argument for the existence of God is the ontological argument and his version is like Descartes’ one. There is some dispute on the relation between this argument and others. Some of his commentators thought of the separation and some of the identity of them. In this article Spinoza's arguments in his works as well as some commentaries on them will be discussed.

کلیدواژه‌ها [English]

  • God
  • ontological argument
  • substance
  • attribute
  • mode
  • cause
  • existence
  • intellect
اسپینوزا، باروخ (1364)، اخلاق، ترجمه دکتر محسن جهانگیری، تهران: مرکز نشر دانشگاهی.
همو (1371)، رساله مختصره در بارۀ خدا، انسان و سعادت او، ترجمه حمیده کوکب، پایان‌‌نامه کارشناسی ارشد، کتابخانه دانشکده ادبیات دانشگاه تهران.
همو (1382)، شرح اصول فلسفة دکارت و تفکرات مابعدالطبیعی، ترجمة محسن جهانگیری، تهران: انتشارات سمت.
پارکینسون، جرج هنری رد کلیف (1380)، نظریۀ شناخت اسپینوزا، ترجمۀ سید مسعود سیف، تهران: شرکت انتشارات علمی و فرهنگی.
جهانگیری، محسن (1351)، «تطبیق وحدت وجود در تصوف محیی‌‌الدین بن عربی و وحدت جوهر در فلسفه باروخ اسپینوزا»، پایان‌‌نامۀ دکتری، کتابخانه دانشکده ادبیات دانشگاه تهران.
دکارت، رنه (1371)، اصول فلسفه، ترجمه منوچهر صانعی، انتشارات بین‌‌المللی الهدی.
کارل یاسپرس (1375)، اسپینوزا: فلسفه، الهیات و سیاست، ترجمه محمدحسن لطفی، تهران: طرح نو.
Audi, Robert (General ed.), (1995), The Cambridge Dictionery of Philosophy, New York: CambridgeUniversity Press.
Earle, William A. (1973), "The Ontological Argument in Spinoz" and "The Ontological Argument in Spinoza: Twenty Years Later", both in: Marjorie Grene (ed), Spinoza: A Collection of Critical Essays, New York: Garden City,
Hubbeling, H. G. (1967), Spinoza`s Methodologhy, Assen-Mcmlxvii.
Joachim H. Harold (1901), A Study of the Ethics of Spinoza, New York: Russell and Russell.
Garrett, Don (2001), "Spinoza’s Ontological Argument", in: Lloyd, Genevieve(ed), Spinoza:Critical Assessments, London: Routledge.
Spinoza, Benedict (1883), The Chief Works of Benedict De Spinoza, vol. 2 translated by R. H. M. Elwes, New York: Dover publications inc.
Id. (1963), Earlier Philosophical Writings (The Cartesian Principles and Thoughts on Metaphysics). translated by Frank A. Hayes, New York: The Bobbs- Merrill company, Inc.
Wolfson, Harry (1934), The Philosophy of Spinoza, Cambridge: Massachusetts.
پژوهشنامه فلسفه دین (نامه حکمت)
دوره 4، شماره 2 - شماره پیاپی 2
آبان 1385
صفحه 89-117