پژوهشنامه فلسفه دین (نامه حکمت)

نیستی و کارکرد آن در مباحث الهیات در نگاه مولانا و مایستر اکهارت

شناسنامه علمی شماره

نویسنده

دانشیار دانشکده ادبیات و علوم انسانی دانشگاه شیراز، شیراز، ایران

چکیده

این مقاله به یکی از تفاوت‌های مهم فیلسوف و عارف می‌پردازد و آن اینکه اولی در جستجوی معرفت در باب «هستی» و وجود است و دومی در پی وصول به «نیستی» و عدم. اما آیا جستجوی «نیستی» می‌تواند معنای محصلی داشته باشد؟ در این مقاله می‌کوشیم تا معنای نیستی را از دیدگاه دو عارف بزرگ شرق و غرب، مولوی و اکهارت، که همزمان بودند و به دو دین ابراهیمی اسلام و مسیحیت معتقدند، روشن کنیم. بررسی رابطۀ این دیدگاه با نظریۀ وحدت وجود و نیز بررسی تأثیر آن در پیدایش یک نوع الهیات سلبی، از دیگر اهداف این مقاله است.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Nonexistence from Mowlana’s and Meister Eckhart’s Viewpoints

نویسنده [English]

  • Qasem Kakaii

Associate Professor of Faculty of Literature and Humanities, Shiraz University, Shiraz, Iran

چکیده [English]

This paper is concerned with one of the most important differences between philosophers and mystics. The former seek knowledge of “existence” while the latter want to reach and to gain the state of “nonexistence”. But is “seeking nonexistence” a meaningful concept? In this paper we will discuss the meaning of “nonexistence” from the viewpoints of two great mystics of the East and the West –Mowlana and Eckhart- who leaved in the same century (13th) and who belonged to two great Abrahamic traditions –Islam and Christianity. We will also examine the relation between this idea and the doctrine of “oneness of Being” (wahdat al-wujud). The influence of this idea on the emergence of a kind of “negative theology” will also be discussed from the viewpoints of these two mystics.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Mowlana
  • Meister Eckhart
  • nonexistence
  • negative theology
  • oneness of being
عطار، فریدالدین (1374)، تذکره الاولیا، به کوشش نیکلسون، تهران: انتشارات صفی علیشاه، چاپ2.
کاکایی، قاسم، (1375)، وحدت وجود به روایت ابن‌عربی و مایستر اکهارت، تهران: انتشارات هرمس، چاپ سوم.
مولوی، جلال الدین محمد، (1352)، دیوان کبیر، تهران: کانون انتشارات علمی، چاپ سوم.
همو (1380)، مثنوی معنوی، تهران:انتشارات طلایه، چاپ دوم. 
Caputo, John (1978), "Fundamental Thems in Meister Eckhart", in Thomists, Vol. 42, No. 2, pp.197-225.
Davis, Oliver, (1988), God within, The Mystical Tradition of Northern Europe, New York: Paulist Press.
Eckhart, Meister (1941), A Modern Translation, Translated by Reymond Bernard Blakney, New York: Harper and Brothers Publishers.
Id. (1981), The Essential Sermons, Commentaries, Treatises, and Defense, Translated by Bernard McGinn, New York: Paulist Press.
Id. (1986), Teacher and Preacher, Bernard McGinn (ed.), New York: Paulist Press.
Id. (1991), Breakthrough, Meister Eckhart's Creation Sprituality in New Translation, Mattew Fox (ed.), New York: Image Books.
Forman, Robert, K.C. (1990), "Eckhart, Gezuchen and the Ground of the Soul", in The Problem of Pure Conciousness, Mysticism and Philosophy, Robert K. C. Forman (ed.), New York: Oxford University Press, pp.98- 119.
Happold, F. C. (1963), Mysticism: A Study and Anthology, London: Penguin Books.
Otto, Rudolf (1976), Mysticism East and West, A Comparative Analysis of the Nature of Mysticism, Traslated by Bertha L. Brancy and Richenda C. Pane, New York: Macmillan Publishing Co.
Schurmann, Reiner (1978), "The Loss of the Origin in Soto Zen and in Meister Eckhart", in Thomist, Vol. 42, pp.281- 312.
Sells, Michael (1994), Mystical Languages of Unsaying, Chicago: The University of Chicago Press.
Sells, Michael (1996), "Comments", in Mystical Union in Judaism, Christianity and Islam, Moshe Idle and Bernard McGinn (eds.), New York: Continuum, pp.163- 173.
Smith, Cyprian (1993), "Meister Eckhart on Union of Man with God", in Mystics of the Books, R. A. Herrera (ed.), New York: Peter Lang Publishing, pp.237- 256.
پژوهشنامه فلسفه دین (نامه حکمت)
دوره 5، شماره 2 - شماره پیاپی 2
آبان 1386
صفحه 39-62