شناسنامه علمی شماره

نویسندگان

• محمد سعیدی مهر ¹
• وحید خادم زاده ²

¹ دانشیار گروه فلسفه، دانشگاه تربیت مدرس، تهران، ایران.

² کارشناسی ارشد فلسفه، دانشگاه تربیت مدرس، تهران، ایران

چکیده

ابن‌سینا ظاهراً با ایجاد شرایطی ذهنی و تجربه‌نا‌پذیر در قالب ایدة انسان معلّق، در پی اثبات سه مسئله برمی‌آید؛ وجود نفس، تجرد نفس و حضوری بودن علم به خود. با این حال، این ایده و دامنة معرفت‌بخشی آن، همواره مورد اختلاف فیلسوفان بوده است. به نظر می­رسد یکی از بزرگ­ترین عواملی که سبب سرگردانی در تحلیل این ایده شده است، نگاه به این ایده از دریچة منطق ارسطویی است. بهترین قالب برای تحلیل این ایده، تلقّی آن به مثابة یک آزمایش‌ فکری است. اولین بار فیلسوفان تحلیلی به معرفی و تشریح آزمایش‌های فکری پرداختند. در این مقاله، ابتدا به معرفی اجمالی آزما‌یش‌های فکری و بررسی جایگاه آنان نزد فیلسوفان اسلامی می‌پردازیم. سپس مدل پیشنهادی سورنسن جهت صورت‌بندی منطقی آزمایش‌های فکری را معرفی و در ادامه، ایدة انسان معلق را بر اساس این مدل تحلیل می‌کنیم. بر پایة مدل سورنسن، آزمایش انسان معلّق، هر چند می‌تواند جنبة معرفت‌بخشی خود را حفظ کند، ولی دیگر نمی‌توان بهرة حداکثری از آن برد، بلکه باید در باب حوزة اثربخشی آن، جرح و تعدیلی صورت گیرد. در این مقاله، نشان داده خواهد شد که ایدة مذکور را تنها می­توان در جهت اثبات تجرد نفس به کار گرفت که البته این امر، خود منوط به پذیرش تعدادی فرضیة کمکی و مفروضات اضافی خواهد بود.

کلیدواژه‌ها

• انسان معلّق در فضا
• آزمایش‌ فکری
• تجرّد نفس
• علم به خود
• علم حضوری
• ابن-سینا
• سورنسن

20.1001.1.22286578.1388.7.2.6.6

عنوان مقاله [English]

Analysis of Idea of «the Suspended Man in Space» Based on Sorensen’s Logical Model

نویسندگان [English]

• Mohammad Saeedimehr ¹
• Vahid Khademzadeh ²

¹ Associate Professor at the Department of Philosophy, Tarbiat Modares University, Tehran, Iran.

² MA of Philosophy, Tarbiat Modares University, Tehran, Iran

چکیده [English]

Ibn Sina apparently seeks to prove three matters by making a subjective and nonexperimental terms in framework of the idea of «the suspended man in space»; the existence of soul, immateriality of soul, being presential of self knowledge. Nonetheless this idea and the range of its giving knowledge always have been disputed by philosophers.
In this article will be shown that one of the most important factors that has caused divagation in analysis of this idea, is observation of this idea through the framework of aristotelian logic. The best framework for analysis of this idea is thought experiment. First time, analytic philosophers dealt with introduction and description of thought experiments. In this article, at first, we deal with short introduction of thought experiments and examination of their status according to islamic philosophers. Then, we introduce the model suggested by sorensen for logical formalization of thought experiments. Sorensen seeks to put thought experiments in the single argumentative framework by introduction of this logical model. Then, we analyze idea of «suspended man in space» based on this model. Based on sorensen’s model, however, the experiment of suspended man keeps aspect of it, and giving knowledge, but, we can’t make uttermost use, rather, its effective extent should be adjusted. In this article, it will be shown that this idea only can be applied to prove immateriality of soul, however, this application will depend on acceptance of some additive assumptions and assistive hypotheses.

کلیدواژه‌ها [English]

• The Suspended man in space
• Thought experiment
• Immateriality of soul
• Self knowledge
• Presential knowledge
• Ibn Sina
• Sorensen