پژوهشنامه فلسفه دین (نامه حکمت)

جایگاه دل در معرفت شناسی دینی پاسکال

شناسنامه علمی شماره

نویسندگان

1 دانشیار گروه فلسفه و حکمت اسلامی، دانشگاه تهران، تهران، ایران

2 دانشجوی کارشناسی ارشد فلسفه، دانشگاه تربیت مدرس، تهران، ایران

چکیده

پاسکال، در باب نظریه­های توجیه معرفت­شناختی، حامی «نظریة مبناگروی» است. از منظر او، باورهای پایه بر سه قسم­اند: باورهای پایة تجربی، باورهای پایة ریاضی، و باورهای پایة دینی. پاسکال، توجیه باورهای پایة تجربی را از طریق «تجربه»؛ و توجیه دو قسم ریاضی و دینی را از طریق منبعی موسوم به «دل» می­داند. این مقاله می­کوشد با واکاوی آثار پاسکال، جایگاه «دل» را در اندیشة پاسکال، در مقام توجیه باورهای پایة ریاضی و دینی، به خصوص باورهای دینی، نشان دهد؛ و بدین وسیله، تقریری روشن از معرفت­شناسی او ارائه کند. همچنین می­کوشد تا معلوم سازد از منظر پاسکال، تفاوت دل با عقل چیست؛ و چرا پاسکال در نظام معرفت­شناسی خود، دل را به جای عقل به کار گرفته است.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

"Heart" Role in Pascal’s Religious Epistemology

نویسندگان [English]

  • Abd-al-Rasoul Kashfi 1
  • Siavash Asadi 2

1 Associate Professor at the Department of Islamic Philosophy and Hikmah, University of Tehran, Tehran, Iran

2 MA of Philosophy, Tarbiat Modares University, Tehran, Iran

چکیده [English]

Among epistemic justification theories, Pascal believes in fundationalism. In his view, basic beliefs are divided into experimental, mathematical and religious ones. Pascal believes that the experimental beliefs are justified by experiment, while the justification of mathematical and religious beliefs are by another source called "heart". The purpose of this paper is to study the role of "heart" in justification of basic beliefs, especially the religious ones, and to present a clear interpretation of Pascal’s epistemology. The paper is also trying to explain the differences between "heart" and "intellect" in Pascal’s epistemology, and the reason why he employs "heart" in his epistemology instead of "intellect".

کلیدواژه‌ها [English]

  • Pascal
  • Heart
  • Mathematic beliefs
  • Religious beliefs
  • Epistemology
الیاده، میرچا (1375)، دین پژوهی، ترجمه بهاءالدین خرمشاهی، تهران: پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی، ج1.
خسروی فارسانی، عباس؛ اکبری، رضا (1384)، «تحلیل و نقد شرطیه پاسکال با توجه به نظریة تصمیم سازی»، نامه حکمت، ش 6.
ماوردس، جرج (1383)، باور به خدا، ترجمه رضا صادقی، قم: مؤسسة آموزشی و پژوهشی امام خمینی (ره).
Caillet, Emile (2003), "Blaise Pascal: The life and work of a Realist (Book Review)", theology today, Vol.17, No.1.
Celark, D. M (2003), "Pascal's philosophy of science", in The Cambridg companion to Pascal, N. Hammond (eds), Cambridg: Cambridg University Press.
James, William (1956), The Will to Believe and Other Essays in Popular Philosophy and Human Immortality, New York: Dover.
Khalfa, J. (2003), "Pascal's Theory of knowledge", in The Cambridg companion to Pascal, N. Hammond (eds), Cambridg: Cambridg University Press.
Moriarty, M. (2003), "Grace and Religious Belief in Pascal", in The Cambridg companion to Pascal, N. Hammond (eds), Cambridg: Cambridg University Press.
Mortimer, Emest (1959), Blaise Pascal: The life and work of a Realist, New York: Harper and Brothers press.
Pascal, Blaise (2001a), "Preface to the treatise on the Vacuum", in Thoughts, Letters and Minor Works, Trans by O.W. Wright, Edited by C.W. Eliot, Vol. 48, Part 3, New York: Collier and Son Press (Harvard Classics).
Id. (2001b), "Of the Geometrical sprit", in Thoughts, Letters and Minor Works, Trans by O.W. Wright, Edited by   C.W. Eliot, Vol.48, Part 3, New York: Collier and Son Press (Harvard Classics).
Id. (2001c), "Discourses on the condition of the Great", in Thoughts, Letters and Minor Works, Trans by O.W. Wright, Edited by C.W. Eliot, Vol.48, Part 3,  New York: Collier and Son Press (Harvard Classics).
Id. (2001d), "Prayer, to Ask of God the proper use of sickness", in Thoughts, Letters and Minor Works, Trans by O.W. Wright, Edited by C.W. Eliot, Vol.48, Part 3, New York: Collier and Son Press (Harvard Classics).
Id. (2001e), "Letters", in Thoughts, Letters and Minor Works, Trans by O.W. Wright, Edited by C. W. Eliot, Vol.48, Part 3, New York: Collier and Son Press (Harvard Classics).
Id. (2001f), "Conversation with M.de Saci on Epictetus and Montaigne", in Thoughts, Letters and Minor Works, Trans by O.W. Wright, Edited by C.W. Eliot, Vol.48, Part 3, New York: Collier and Son Press (Harvard Classics).
Id. (2008a), "The Art of persuasion", in Penses (Thoughts) and other Writings, Trans by Honor Levi, New York: Oxford Press.
Id. (2008b), "Penses (Thoughts)", in Penses (Thoughts) and other Writings, Trans by Honor Levi, New York: Oxford Press.
Westel, D. (2003), "Pascal and holy write", in The Cambridg companion to Pascal, N. Hammond (eds), Cambridg: Cambridg University Press.
پژوهشنامه فلسفه دین (نامه حکمت)
دوره 8، شماره 1 - شماره پیاپی 1
اردیبهشت 1389
صفحه 151-170