نویسندگان

• حسین هوشنگی ¹
• احمدرضا احمدی دارانی ²

¹ استادیار گروه فلسفه و کلام، دانشگاه امام صادق (ع)، تهران، ایران

² دانشجوی کارشناسی ارشد فلسفه و کلام، دانشگاه امام صادق (ع)، تهران، ایران

چکیده

مسئلة الهی یا عقلی بودن حسن و قبح در کنار بررسی وجوه معناشناختی و هستی­شناختی آن­ها، از مسائل دیرپای علم کلام است. اما در کنار کلام، جریان عقلی اصیل فلسفی هم جسته و گریخته به این مسئله پرداخته است. در حکمت صدرایی، بر خلاف فلسفة مشاء، با نوعی رجوع به موضع عقلی عدلیه در این باره مواجه می­شویم.
دیدگاه هستی­شناختی صدرا در این باره را می­توان در نظریة ارتباط واقعی میان اعمال و ملکات حسنه و سیئه با سرنوشت و صور اخروی یافت؛ بلکه عینیّت ثواب و عقاب اخروی با افعال حسن یا قبیح، گویای نوعی عینیّت داشتن صفت حسن و قبح است. از نظر معرفت­شناختی، میزان دخالت هر یک از عقل و شرع در تشخیص و تمییز حسن و قبح بررسی می­شود. در بحث عقل، تمایز نهادن میان عقل نظری و عملی؛ و در بحث شرع، نسبت حسن و قبح با احکام پنج­گانة تکلیفی حائز اهمیت است. دین، هم در هدایت به سوی شناخت حسن و قبح برخی اعمال که عموم انسان­ها به سبب قصور عقل از تشخیص آن عاجزند، نقش ایفا می­کند؛ و هم با الزام به تکالیف و اعمالی، قوّة تشخیص خیر و شرّ را در انسان­ها شکوفا می­کند.

کلیدواژه‌ها

• دین
• حسن و قبح عقلی
• حسن و قبح شرعی
• ملاصدرا

20.1001.1.22286578.1389.8.1.2.7

عنوان مقاله [English]

Religion & Good and Evil of Deeds According to Mulla Sadra

نویسندگان [English]

• Hossein Hooshangi ¹
• Ahmad Reza Ahmadi Darani ²

¹ Assistant Professor at the Department of Philosophy and Kalam, Imam Sadiq University, Tehran, Iran

² MA of Philosophy and Kalam, Imam Sadiq University, Tehran, Iran

چکیده [English]

The study and analyzing of the nature of good and evil in human and divine deeds and the role of religion in this connection was one of the important concern of islamic theologians. mutakallems treat of this subject from epistemological and ontological points of view. One important point being highly neglected, is the stance taken by islamic philosophers in this problem. Mulla Sadra as one of the most outstanding philosophers maintaines that religion plays an effective role in man's occupation of perfection and happyness. and in spite of scattered parts which he wrote about theory of good and evil, we ascribe to him a roughly consistent theory about good and evil. In this article, we seek to infere and reconstruct his theory about the role of religion in determining good and evil.

کلیدواژه‌ها [English]

• Religion
• Rational good and evil
• Religious good and evil
• Mulla Sadra