شناسنامه علمی شماره

نویسندگان

• مهدی فرجی پاک ¹
• محمد سعیدی مهر ²

¹ استادیار دانشگاه آزاد اسلامی، واحد دزفول، دزفول، ایران

² دانشیار گروه فلسفه، دانشگاه تربیت مدرس، تهران، ایران

چکیده

قاعدة «الواحد»، یکی از مهم­ترین قواعد فلسفی به شمار می­آید، که البته می­توان بنیاد آن را نظریه­ای نوافلاطونی دانست. ابن­رشد، در کتاب­های مختلف خود به قاعدة «الواحد» و در پی آن، به تبیین نحوة فاعلیّت خداوند و «صدور» پرداخته است. در آثار او، به صراحت می­توان دو رویکرد کاملاً متفاوت به قاعدة الواحد را مشاهده کرد؛ چنان­که می­توان گفت دیدگاه او نسبت به این قاعده، در آثار اولیّه­اش مدافعانه بوده اما در آثار نهایی­اش منکرانه است. او، در آثاری مانند «تلخیص مابعدالطبیعه»، همانند فلاسفة مشائی مسلمان، به سلسلة ترتیبی عقول معتقد می­باشد که بر اساس آن، فعل خداوند به صورت آفرینش نظام طولی عقول در عالم ظهور می­یابد. با این حال، در آثاری مانند «تهافت التهافت» و «تفسیر مابعدالطبیعه»، او این قاعده را ردّ کرده و به صدور نظام طولی و ترتیبی عقول مفارق از مبدأ اوّل معتقد نیست.

کلیدواژه‌ها

• قاعدة الواحد
• صدور
• فیض الهی
• عقول مفارق
• ابن رشد

20.1001.1.22286578.1390.9.2.1.5

عنوان مقاله [English]

Averroes, Divine Action and Al-Vahid Rule

نویسندگان [English]

• Mahdi Faraji Pak ¹
• Mohammad Saeedi Mehr ²

¹ Assistant Professor of Islamic Azad University, of Dezful, Dezful, Iran

² Associate Professor at the Department of Philosophy, Tarbiat Modares University, Tehran, Iran

چکیده [English]

Al-Vahid rule is one of the most important philosophical rules which is supposed to be derived from the Neoplatonism. In his different works, Averroes has dealt with Al-Vahid rule and has tried to define the way of God’s acting and the problem of "Emanation". In his works, we can observe explicitly two different approaches to the Al-Vahid rule. It can be extracted that in his first works he defended this rule and, surprisingly, in his last works refused it. In a book like Talkhis Kitab al-Maba’ad altabiaah, he, like other Muslim peripatetic philosophers, believes in the hierarchy of intellects based on which the act of God is appeared as creation of hierarchal intellects in the universe. In spite of this, he, in books like Tahfut al-Tahafut and Tafsir Kitab al-Maba’ad al-tabiaah, has refused this rule and does not believe in the emanation of separated intellects’ hierarchal system from the first Being.

کلیدواژه‌ها [English]

• Al-Vahid Rule
• Problem of Emanation
• Divine Effusion
• Separated Intellects
• Averroes