پژوهشنامه فلسفه دین (نامه حکمت)

مقایسه احد در فلسفه افلوطین و واجب الوجود در فلسفه ملاصدرا

شناسنامه علمی شماره

نویسندگان

1 دانشیار گروه فلسفه، دانشگاه تربیت مدرس، تهران، ایران

2 عضو هیئت علمی بنیاد دائره المعارف اسلامی، تهران، ایران

چکیده

در فلسفة افلوطین و ملاصدرا، أحد و واجب­الوجود ویژگی‌هایی دارند که در سایر موجودات یافت نمی‌شود؛ و اگر صفات مشابهی در سایر موجودات وجود دارد، منشأ آن همین مرتبه است. به همین ترتیب، صفاتی که در موجودات مادون أحد و واجب­الوجود یافت می‌شوند، چنانچه بر ضعف و نقص دلالت  کنند، از این مرتبه سلب می‌شوند. علی­رغم تفاوت‌های مبنایی میان این دو فیلسوف، که به بنیان‌های فلسفی و مذهبی آن­ها مربوط است، مشابهت‌هایی نیز میان آن دو مشاهده می‌شود که با توجّه به تأثیر سنّت نوافلاطونی بر فلسفة اسلامی و به­ویژه ملاصدرا، مقایسه میان این دو فیلسوف خالی از فایده نیست. توصیف وحدت حقیقی، نفی وجود محدود در أحد و واجب­الوجود، عدم اتکای فعل أحد و واجب­الوجود به اراده و علم زائد بر ذات و تناظر مرتبة عقل در فلسفة افلوطین با وجود منبسط و حقیقت وجود در فلسفة ملاصدرا، از نکات قابل بررسی در این مقایسه است.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

The Comparison Between The One in Philosophy of Plotinus and The Necessary Existence in Mulla Sadra's Philosophy

نویسندگان [English]

  • Reza Akbariyan 1
  • Taiiebe Karami 2

1 Associate Professor at the Department of Philosophy, Tarbiat Modares University, Tehran, Iran

2 Faculty Memeber of Encyclopaedia Islamica Foundation, Tehran, Iran

چکیده [English]

One and the Necessary Existence in Plotinus and Mulla Sadra's Philosophy, have positive and negative aspects. As the One is the source of all beings, the positive attributes of supreme creatures has been proven for him and what which indicate to imperfection and failure has been negate from this level. In addition, The Necessary Existence that is corresponded to God in religion has some specified attribute. Plotinus and Mulla sadar in describing this reality, have different approaches because they have different origins, nevertheless they have similarities in describing real unity, free will, activity by self manifestation and negation the limited being. The assimilation between Intellect in Plotinus and self unfolding existence in Mulla Sadra's philosophy is another point. Although Plotinus and the Neo-platonism tradition had decisive influence on Islamic philosophy especially Mull Sadra, comparing two philosophers could be useful.

کلیدواژه‌ها [English]

  • The One
  • The Necessary Existence
  • intellect
  • Knowledge of God
  • life
  • Plotinus
  • Mulla Sadra
قرآن کریم
لاهیجی، محمدجعفر (1386)، شرح رسالة المشاعر ملاصدرا، تصحیح و تعلیق سید جلال­الدین آشتیانی، قم: بوستان کتاب.
ملاصدرا، محمّد بن ابراهیم (1360)، الشواهد الربوبیة، تصحیح سید جلال­الدین آشتیانی، مشهد: مرکز الجامعی للنشر.
همو (1363)، المشاعر، ترجمة فارسی عماد الدوله همراه با مقدمه و تعلیقات هنری کربین، تهران: طهوری، چاپ دوم.
همو (1380)، المبدأ و المعاد، تصحیح سید جلال­الدین آشتیانی، قم: دفتر تبلیغات حوزة علمیة قم.
همو (1386)، مفاتیح الغیب، به کوشش نجفقلی حبیبی، تهران: بنیاد حکمت اسلامی صدرا، ج1.
همو (1990)، الحکمة المتعالیة فی الاسفار العقلیة الاربعة، بیروت: دار إحیاء التراث العربی، 9ج.
Armstrong, A. H. (editor) (1967), The Cambridge History of Late Greek and Early Medieval Philosophy, New York: Cambridge University press.
Id (1957), An Introduction to Ancient Philosophy, London: Methuen.
Emilsson, E. K. (2007), Plotinus on Intellect, New York: Oxford.
Gerson, Lioyad P. (1999), Plotinus, London & New York: Routledge.
Plotinus (1966), Enneads, With an English Translation by A .H. Armstrong, Cambridge, Massachusetts: Harvard University Press, Vol. I&II.
Id (1967), Enneads, With an English Translation by A .H. Armstrong, Cambridge, Massachusetts: Harvard University Press, Vol. III.
Id (1984), Enneads, With an English Translation by A .H. Armstrong, Cambridge, Massachusetts: Harvard University Press, Vol. IV&V.
Id (1988), Enneads, With an English Translation by A .H. Armstrong, Cambridge, Massachusetts: Harvard University Press, Vol. VI&VII.
Stamatellos, Giannis (2007), Plotinus and Presocratics, New York: Suny.
پژوهشنامه فلسفه دین (نامه حکمت)
دوره 9، شماره 1 - شماره پیاپی 1
اردیبهشت 1390
صفحه 5-27