نوع مقاله : پژوهشی

نویسندگان

• احسان سیم‌چی‌زاده ¹
• عبدالرسول کشفی ²

¹ دانش‌آموخته کارشناسی ارشد فلسفه دین، دانشگاه تهران، تهران، ایران.

² استاد گروه فلسفه و کلام اسلامی، دانشگاه تهران، تهران، ایران.

چکیده

ریچارد سویین‌برن، فیلسوف معاصر انگلیسی، بر این باور است که تجربه‌های دینی می‌توانند شواهدی معتبر بر اثبات وجود خداوند باشند. وی در این زمینه، به‌طور خاص بر اصل «آسان‌باوری» تأکید می‌کند. بر اساس این اصل، اگر فردی تجربه‌ای از حضور خداوند داشته باشد، آن تجربه باید معتبر تلقی شود، مگر آنکه دلایلی متقن بر رد آن ارائه شود. افزون بر این، سویین‌برن از «اصل گواهی» نیز دفاع می‌کند. این اصل بیان می‌کند که گزارش‌های افراد درباره تجربه‌های دینی‌شان، معتبر هستند، مگر اینکه شواهدی قاطع مبنی بر بی‌اعتباری آن‌ها وجود داشته باشد. در مقابل، برخی منتقدان با استناد به نظریة «تسرّیِ عمل‌گروانه» استدلال می‌کنند که اصولی مانند آسان‌باوری و گواهی در مسائل حیاتی و شرایط خطیر قابل اعمال نیستند. از دیدگاه تسرّیِ عمل‌گروانه، هرچه موضوع مورد بحث مهم‌تر و پیامدهای عملی آن جدی‌تر باشد، ضرورت ارائۀ شواهد و دلایل قوی‌تر برای پذیرش آن افزایش می‌یابد. ازآنجاکه خداباوری مسئله‌ای بنیادین است که تأثیرات ژرف و گسترده‌ای بر زندگی فردی و اجتماعی انسان دارد، پذیرش آن باید مبتنی بر شواهدی فراتر از تجربه‌های شخصی یا گزارش‌های دیگران باشد. پس اصل آسان‌باوری و اصل گواهی برای واقعی دانستن تجربه‌های دینی کافی نیست. با این حال، نتایج این پژوهش روشن می‌سازد که نظریه تسرّیِ عمل‌گروانه نمی‌تواند بر کاربست اصول آسان‌باوری و گواهی برای تجربة دینی خدشه‌ وارد کند. این به آن دلیل است که معرفت، به‌عنوان باور صادق موجه، تحت تأثیر ملاحظات عملی قرار نمی‌گیرد. بنابراین، تا زمانی که تجربه‌های دینی و گواهی‌های متواتر برای فاعل شناسا یقین‌آور باشند، کاربرد اصول آسان‌باوری و گواهی در حوزۀ مباحث مربوط به خداوند همچنان معقول و موجه خواهد بود.

کلیدواژه‌ها

• ریچارد سویین‌برن
• تسرّیِ عمل‌گروانه
• استدلال تجربۀ دینی
• اصل آسان‌باوری
• اصل گواهی

موضوعات

• معرفت شناسی دینی

عنوان مقاله [English]

An Investigation of the Impact of The Theory of Pragmatic Encroachment on the Argument from Religious Experience

نویسندگان [English]

• Ehsan Simchizadeh ¹
• Abdolrasoul Kashfi ²

¹ M.A. Graduate in Philosophy of Religion, University of Tehran, Tehran, Iran.

² Professor, Department of Islamic Philosophy and Theology, University of Tehran, Tehran, Iran.

چکیده [English]

Richard Swinburne, a contemporary English philosopher, argues that religious experiences can be valid evidence for the existence of God. Central to his approach is the “principle of credulity”, which maintains that if an individual has an apparent experience of God’s presence, that experience should be accepted as genuine unless there are strong grounds for doubt. Swinburne also upholds the “principle of testimony”, asserting that people’s reports of religious experiences are trustworthy unless there is compelling evidence to the contrary. Some critics, drawing on the “theory of pragmatic encroachment”, contend that principles like credulity and testimony are inadequate in significant matters or with far-reaching consequences. From the pragmatic encroachment view, the more consequential an issue, the greater the requirement for robust evidence before accepting it. Since belief in God has profound implications for both individual and social life, its acceptance, they argue, should rest on evidence beyond personal experience or the testimony of others. Thus, by this account, credulity and testimony are insufficient for establishing the reality of religious experiences. Nevertheless, the findings of this study suggest that pragmatic encroachment does not undermine the use of credulity and testimony in relation to religious experience. This is because knowledge—conceived as justified true belief—is not swayed by practical considerations. Therefore, as long as religious experiences and consistent testimonies generate certainty for the subject, applying the principles of credulity and testimony in discussions about God remains reasonable and justified.

کلیدواژه‌ها [English]

• Richard Swinburne
• pragmatic encroachment
• argument from religious experience
• the principle of credulity
• the principle of testimony