پژوهشنامه فلسفه دین (نامه حکمت)

بررسی معضل اخلاقی هوش مصنوعی عاطفی‌شده از منظر مسئله‌ی فلسفی معنای زندگی با تأکید بر جایگاه روابط عاطفی

نوع مقاله : پژوهشی

نویسنده

استادیار پژوهشکده مطالعات بنیادین علم و فناوری، دانشگاه شهید بهشتی، تهران، ایران.

چکیده

این مقاله به بررسی معضل اخلاقی توسعه‌ی هوش مصنوعی عاطفی‌شده از منظر فلسفی معنای زندگی می‌پردازد. ابتدا با تکیه بر آرای تامس نیگل و سوزان ولف، تحلیل دقیقی از مسأله‌ی فلسفی معنای زندگی و نسبت آن با روابط عاطفی ارائه می‌شود. سپس با مرور ادبیات تخصصی اخلاق هوش مصنوعی، به‌ویژه در حوزه‌ی روابط انسان-ربات، چارچوبی برای تحلیل اخلاقی توسعه‌ی هوش مصنوعی عاطفی‌شده ترسیم می‌گردد. استدلال اصلی مقاله بر این پایه استوار است که روابط عاطفی، به‌ویژه عشق، یکی از منابع بنیادین معناداری زندگی انسان‌اند و ورود هوش مصنوعی عاطفی‌شده به این حوزه، با تضعیف این منبع و تهدید معناداری زندگی انسان همراه است. این استدلال با بهره‌گیری از رویکرد گسترش‌یافته‌ی اخلاق فناوری، بر این تأکید می‌ورزد که هوش مصنوعی به عنوان رقیبی برای محبت ورزیدن انسان‌ها در جامعه عمل می‌کند و از این طریق، دسترسی ما به محبت ورزیدن را محدود می‌سازد. در ادامه و پس از صورت‌بندی این استدلال، به انتقادهای احتمالی وارد بر آن پاسخ داده می‌شود. در نتیجه‌گیری، مقاله نشان می‌دهد که هوش مصنوعی عاطفی‌شده، از این نظر دارای ملاحظات اخلاقی جدی است که بدون مراعات آن‌ها، توسعه‌ی آن از منظر اخلاقی موجه نیست.

کلیدواژه‌ها

موضوعات

عنوان مقاله [English]

Exploring the Ethical Challenge of Emotionalized AI: A Philosophical Perspective on the Meaning of Life with a Focus on Emotional Relationships

نویسنده [English]

  • Massoud Toossi Saeidi

Assistant Professor, Institute for Science and Technology Studies, Shahid Beheshti University, Tehran, Iran.

چکیده [English]

This article explores the ethical dilemma of developing emotionalized artificial intelligence (EAI) through the philosophical lens of meaning of life. It begins by analyzing foundational views from Thomas Nagel and Susan Wolf on absurdity and the role of emotional relationships—particularly love—in meaningful life. The paper then reviews key literature in AI ethics, with a focus on human-robot emotional interaction, and outlines a framework for evaluating EAI from an expanded perspective of technology ethics. The central argument asserts that emotional relationships, especially love, are among the core sources of human meaningfulness, and the integration of EAI into this domain risks undermining that source. Drawing on Verbeek’s expanded ethics of technology, the paper contends that EAI functions as a competitor to human affection, thereby restricting our access to genuine emotional engagement. After presenting and defending this argument against potential objections, the article concludes that emotionalized AI raises serious ethical concerns. Without addressing these concerns, its development cannot be considered ethically justified.

کلیدواژه‌ها [English]

  • emotionalized artificial intelligence (EAI)
  • relationships
  • philosophical absurdity
  • meaningful life
  • love
Barrett, J., & A. H. Johnson. 2003. "The Role of Control in Attributing Intentional Agency to Inanimate Objects." Journal of Cognition and Culture 3(3): 208-217 https://doi.org/10.1163/156853703322336634
Cacioppo, J. T., & W. Patrick. 2009. Loneliness: Human Nature and the Need for Social Connection (Reprint edition). W. W. Norton & Company.
Danaher, J. 2019. "The Philosophical Case for Robot Friendship." Journal of Posthuman Studies 3(1): 5–24. https://doi.org/10.5325/jpoststud.3.1.0005
De Graaf, M. M. A. 2016. "An Ethical Evaluation of Human–Robot Relationships." International Journal of Social Robotics 8(4): 589–598. https://doi.org/10.1007/s12369-016-0368-5
Hauskeller, M. 2017. "Automatic Sweethearts for Transhumanists." In J. Danaher & N. McArthur (eds.), Robot Sex. The MIT Press. https://doi.org/10.7551/mitpress/10718.003.0018
Metz, T. 2011. "The Good, the True, and the Beautiful: Toward a Unified Account of Great Meaning in Life." Religious Studies 47(4): 389–409.
Metz, T. 2013. "The Meaning of Life." In E. N. Zalta (ed.), The Stanford Encyclopedia of Philosophy (Summer 2013). Metaphysics Research Lab, Stanford University. https://plato.stanford.edu/archives/sum2013/entries/life-meaning/
Nagel, T. 1971. "The Absurd." The Journal of Philosophy 68(20): 716–727. https://doi.org/10.2307/2024942
Nyholm, S., & L. E. Frank. 2017. "From Sex Robots to Love Robots: Is Mutual Love with a Robot Possible?" In J. Danaher & N. McArthur (eds.), Robot Sex. The MIT Press. https://doi.org/10.7551/mitpress/10718.003.0019
Nyholm, S., & M. Rüther. 2023. "Meaning in Life in AI Ethics—Some Trends and Perspectives." Philosophy & Technology 36 (20). https://doi.org/10.1007/s13347-023-00620-z
Nyholm, S., & J. Smids. 2020. "Can a Robot Be a Good Colleague?." Science and Engineering Ethics 26(4): 2169–2188. https://doi.org/10.1007/s11948-019-00172-6
Seachris, J. 2019. "From the Meaning Triad to Meaning Holism: Unifying Life’s Meaning." Human Affairs 29(4): 363–378. https://doi.org/10.1515/humaff-2019-0031
Sparrow, R., & L. Sparrow. 2006. "In the Hands of Machines? The Future of Aged Care." Minds and Machines 16(2): 141–161. https://doi.org/10.1007/s11023-006-9030-6
Turkle, S. 2012. Alone Together: Why We Expect More from Technology and Less from Each Other.1st edition. Basic Books.
Verbeek, P.-P. 2008. "Morality in Design: Design Ethics and the Morality of Technological Artifacts." In P. Kroes, P. E. Vermaas, A. Light, & S. A. Moore (eds.), Philosophy and Design: 91–103. Springer Netherlands. https://doi.org/10.1007/978-1-4020-6591-0_7
Wada, K., & T. Shibata. 2007. "Living with Seal Robots—Its Sociopsychological and Physiological Influences on the Elderly at a Care House." IEEE Transactions on Robotics 23(5): 972–980.
Wallach, W., & C. Allen. 2010. Moral Machines: Teaching Robots Right from Wrong 1st edition. Oxford University Press.
Weber-Guskar, E. 2021. "How to Feel About Emotionalized Artificial Intelligence? When Robot Pets, Holograms, and Chatbots Become Affective Partners." Ethics and Information Technology 23(4): 601–610. https://doi.org/10.1007/s10676-021-09598-8
Wolf, S. 1997. "Happiness and Meaning: Two Aspects of the Good Life." Social Philosophy and Policy 14(1): 207–225. https://doi.org/10.1017/S0265052500001734
Wolf, S. 2016a. "Meaningfulness: A Third Dimension of the Good Life." Foundations of Science 21(2): 253–269. https://doi.org/10.1007/s10699-014-9384-9
Wolf, S. 2016b. "The Meaning of Lives." In Life, Death, and Meaning: Key Philosophical Readings on the Big Questions, Third edition: 113–130. Rowman & Littlefield Publishers. 
Wolf, S., S. Macedo, J. Koethe, R. M. Adams, N. Arpaly, & J. Haidt. 2012. Meaning in Life and Why It Matters. 58908th edition. Princeton University Press.
پژوهشنامه فلسفه دین (نامه حکمت)
دوره 23، شماره 2 - شماره پیاپی 46
آذر 1404
صفحه 43-60