پژوهشنامه فلسفه دین (نامه حکمت)

چالش‌های قرینه‌گرایانۀ لاادری‌گرا پیش‌روی معتقدان

نوع مقاله : پژوهشی

نویسنده

استادیار گروه کلام، مؤسسه پژوهشی حکمت و فلسفه ایران، تهران، ایران.

چکیده

لاادری‌گراها معتقدند در باب وجود خدا نمی‌توان/ نباید به باور ایجابی یا سلبی دست یافت و رویکرد معرفتی درست و موجه در این زمینه، توقف است. شکل‌گیری چنین رویکردی اغلب در بستر قرینه‌گرایانه رخ می‌دهد. هنگامی که اعتبار معرفتی یک گزاره به قرائن و شواهد پشتیبان آن باشد، اگر قرائن نتوانند سلب یا ایجاب گزاره را تعیّن بخشند، آنگاه درباب آن باید سکوت کرد. لاادری‌گرا نسبت به دوگانه خداباوری/خداناباوری معتقد است آنها: (1) نه پیش‌فرض هستند نه گزاره پایه و خودموجه؛ (2) شواهد کافی به سود هیچ‌یک وجود ندارد و شواهد ادعایی جملگی مخدوش و نامعتبر هستند؛ (3) اگر شواهد را موفق بدانیم، درنهایت و پس از وزن‌دهی متکافئ هستند. بنابراین همه مسیرهای معرفتی به توقف داوری ختم می‌شوند و نه خداباوری و نه خداناباوری نمی‌توانند توجیه معرفت‌شناختی معتبری داشته باشند. با این حال، نگاه لاادری‌گرایانه بیش از اندازه سخت‌گیرانه است و خدشه در همه شواهد و ادعای هم‌وزنی آنها، چه ‌بسا او را به شکاکیت فراگیر بکشاند. ضمن این که لاادری‌گرا، با به رسمیت نشناختن رویکرد باورمندان، معقولیت ایشان و اتصاف آنها به فضایل فکری را نادیده می‌گیرد و همه را در نیل به اعتقاد سلبی یا ایجابی تخطئه می‌کند.

کلیدواژه‌ها

موضوعات

عنوان مقاله [English]

Evidential Challenges of an Agnostic for Theists and Atheists

نویسنده [English]

  • Gholamhossein Javadpoor

Assistant Professor, Department of Kalam, The Iranian Research Institute of Philosophy, Tehran, Iran.

چکیده [English]

Agnostics maintain that one cannot/should not arrive at either an affirmative or negative belief regarding the existence of God, and the correct epistemological approach on this matter is suspension of judgment. This approach typically emerges within an evidentialist framework, where the epistemic validity of a proposition depends on the proofs and supporting evidence. If the available evidence fails to decisively affirm or deny the proposition, then the appropriate response is silence. From the agnostic perspective, the theism/atheism dichotomy is problematic for three reasons: (1) Theistic and atheistic beliefs are neither presuppositions nor basic and self-justifying propositions; (2) There is insufficient evidence to support either position, and all purported evidence is flawed or invalid; (3) Even if the evidence is considered successful, the arguments on both sides ultimately balance out, leading to epistemic equivalence. Consequently, all epistemic paths lead to the suspension of judgment, and neither theism nor atheism can claim valid epistemic justification. However, the agnostic position may be excessively stringent. The wholesale rejection of all evidence and the claim that the arguments are perfectly balanced risk leading to a form of radical skepticism. Moreover, by refusing to acknowledge the approach of the believers, agnosticism disregards the rationality of theists and atheists alike, failing to recognize the intellectual virtues that may underlie their respective positions.

کلیدواژه‌ها [English]

  • agnosticism
  • evidentialism
  • epistemic equivalence
  • basic beliefs
  • theism
  • atheism
Feldman, Richard, and Earl Conee. 2004. Evidentialism: Essays in Epistemology. Oxford: Oxford University Press.
Feldman, Richard. 2000. “The Ethics of Belief.” Philosophy and Phenomenological Research 60(3): 667–695.
Flew, Antony. 1972. “The Presumption of Atheism.” Canadian Journal of Philosophy 2(1): 29–46.
Hanson, Norwood Russell. 1972. What I Do Not Believe and Other Essays. Edited by Stephen Toulmin and Harry Woolf. Dordrecht, Netherlands: D. Reidel.
Kenny, Anthony. 2009. “Atheism and Agnosticism.” In Philosophers and God: At the Frontiers of Faith and Reason, edited by John Cornwell and Michael McGhee. MPG Books Group.
Kenny, Anthony. 1992. What Is Faith? Essays in the Philosophy of Religion. Oxford: Oxford University Press.
Konyndyk, Kenneth. 1991. “Evidentialist Agnosticism.” Religious Studies 27(3): 319–332.
Le Poidevin, Robin. 2010. Agnosticism: A Very Short Introduction. Oxford: Oxford University Press.
McKim, Robert. 2001. Religious Ambiguity and Religious Diversity. Oxford: Oxford University Press.
McLaughlin, Robert. 1984. “Necessary Agnosticism?” Analysis 44(4): 198–202.
Mizrahi, Moti. 2017. “Skeptheism: Is Knowledge of God’s Existence Possible?” European Journal for Philosophy of Religion 9(1): 41–64.
Oppy, Graham. 1994. “Weak Agnosticism Defended.” International Journal for Philosophy of Religion 36(3): 147–167.
Plantinga, Alvin. 1981. “Is Belief in God Properly Basic?” Noûs 15(1) 41–51.
Plantinga, Alvin. 1983. “Reason and Belief in God.” In Faith and Rationality: Reason and Belief in God, edited by Alvin Plantinga and Nicholas Wolterstorff. Notre Dame, IN: University of Notre Dame Press.
Schellenberg, J. L. 2015. The Hiddenness Argument: Philosophy’s New Challenge to Belief in God. Oxford: Oxford University Press.
Scriven, Michael. 1966. Primary Philosophy. New York: McGraw-Hill.
Shalkowski, Scott. 1989. “Atheological Apologetics.” American Philosophical Quarterly 26(1): 1–17.
Swinburne, Richard. 2004. The Existence of God. 2nd ed. Oxford: Clarendon Press.
Van Hook, Jay. 1996. “Knowledge, Belief and Reformed Epistemology.” In Philosophy of Religion: Selected Readings, edited by Michael Peterson. New York: Oxford University Press.
Wilczewska, Sylwia. 2020. “Agnosticism I: Language, Perspectives and Evidence.” Philosophy Compass 15(6).
پژوهشنامه فلسفه دین (نامه حکمت)
دوره 23، شماره 1 - شماره پیاپی 45
فروردین 1404
صفحه 65-81