نوع مقاله : پژوهشی

نویسندگان

• جواد قلی پور ¹
• یوسف دانشور نیلو ²

¹ دانش‌آموخته دکتری کلام اسلامی، مؤسسۀ آموزشی و پژوهشی امام خمینی (ره) ،قم، ایران.

² دانشیار گروه فلسفه دین و کلام موسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی (ره)، قم، ایران.

چکیده

الهیات طبیعی در برابر الهیات وحیانی به معنای تأمل عقلانی در وجود و ماهیت خداوند است که از دیرباز با براهین اثبات وجود خدا گره خورده است. آلیستر مک‌گراث، الهی‌دان مسیحی، الهیات طبیعی را مورد نقد قرار داده و با ارائه خوانشی جدید آن را در رابطه تعاملی علم و الهیات به کار می‌گیرد. مسئله اصلی نوشتار حاضر این است که الهیات طبیعی مورد نظر مک‌گراث چه ویژگی‌هایی دارد و چه نقدهایی بر آن وارد است؟ مک‌گراث الهیات طبیعی را معلول عواملِ غیرمسیحی چون نقد کتاب مقدس، ظهور جهان‌بینی مکانیستی و غیره می‌داند که کتاب مقدس نیز آن را تأیید نکرده و استفاده از آن باعث تخریب وحی و دیگر باورهای مسیحی می‌شود. وی سپس الهیات طبیعی را در چارچوب باورهای مسیحی به ویژه «نظریه خلقت» بازسازی می‌کند و چون این الهیات پیش‌فرض‌های دینی را با خود دارد، اثبات وجود خدا با آن دوری بوده و صرفاً می‌تواند به پرسش‌های مرزی علم پاسخ دهد. مک‌گراث در نقد الهیات طبیعیِ روشنگری آن را با خداباوری طبیعی خلط کرده است و گاه به اشتباه بسیاری چالش‌هایی را که در دوره روشنگری برای الهیات به وجود آمده ناشی از به‌کارگیری الهیات طبیعی می‌داند. او به سبب برداشت نادقیق، وجود هر گونه سابقه به‌کارگیری الهیات طبیعی را در تاریخ مسیحیت انکار می‌کند. به علاوه، مسیری که او در تعریف طبیعت پیش گرفته سر از نسبیت‌گرایی درمی‌آورد. و از سوی دیگر، تلاش او برای بازسازی الهیات طبیعی بی‌فایده به نظر می‌رسد، زیرا تمام کارکردهایی که او از این الهیات انتظار دارد در تعریفی که او از طبیعت ارائه داده وجود دارد.

کلیدواژه‌ها

• الهیات طبیعی
• آلیستر مک‌گراث
• الهیات مسیحی
• علم و الهیات
• الهیات علمی

موضوعات

• معرفت شناسی دینی

عنوان مقاله [English]

Alistair McGrath’s View on Natural Theology: A Critical Study

نویسندگان [English]

• Javad Gholipoor ¹
• Yousef Daneshvar Niloo ²

¹ Ph. D. Graduate in Islamic Theology, Imam Khomeini Education and Research Institute, Qom, Iran.

² Associate Professor, Department of Philosophy of Religion and Islamic Theology, Imam Khomeini Education and Research Institute, Qom, Iran.

چکیده [English]

Natural theology, as opposed to revealed theology, refers to rational reflection on the existence and nature of God, and has long been tied to arguments for God's existence. Alister McGrath, a Christian theologian, critiques natural theology and, through offering a new interpretation, applies it within the interactive relationship between science and theology. The central question of this paper is: what are the characteristics of McGrath’s understanding of natural theology, and what criticisms can be made of it? McGrath views natural theology as a product of non-Christian factors, such as biblical criticism, the rise of the mechanistic worldview, etc. He argues that the Bible does not support natural theology, and its use undermines divine revelation and other core Christian beliefs. He then reconstructs natural theology within the framework of Christian beliefs, especially the “doctrine of creation”. Since this theology incorporates religious presuppositions, McGrath contends that using it to prove the existence of God is circular, and it can only address the boundary questions of science. In his critique of Enlightenment natural theology, McGrath mistakenly conflates it with deism and incorrectly attributes many theological challenges of the Enlightenment to the use of natural theology. Due to his imprecise conception of natural theology, McGrath denies any historical precedent for the use of this theology in Christianity. Furthermore, the path he takes in defining nature leads to relativism, and his efforts to reconstruct natural theology seem futile, as all the functions he expects from this theology are already embedded in his definition of nature.

کلیدواژه‌ها [English]

• natural theology
• Alister McGrath
• Christian theology
• science and theology
• scientific theology