بررسی انتقادی رابطۀ عقل و جنبۀ عاطفی ایمان از منظر جان کاتینگهام

نوع مقاله : پژوهشی

نویسنده

استادیار گروه حکمت علمی، موسسۀ پژوهشی حکمت و فلسفۀ ایران، قم، ایران

چکیده

جان کاتینگهام، فیلسوف معاصر انگلیسی، توجه به ساحت عاطفی ایمان را از دو جهت ضروری می‌داند: تأثیر ساحت عاطفی در تحول انسانی و تبیین مسئله شر، و توجه به زبان دین و کارکرد آن در مسائل فلسفی. از نظر وی تحول یک فرآیند اجباری نیست و از طریق پذیرش درونی حاصل می‌شود، ولی این پذیرش با صرف شنیدن استدلال‌های عقلی حاصل نمی‌گردد، بلکه پاسخی از مجموع جنبه‌های فکری، عاطفی، اخلاقی و معنوی یک فرد است. کاتینگهام مسئله شر را نیازمند تبیین عاطفی در قالب نظریه جهان مبتنی بر مشیت و عشق الهی می‌داند. وی همچنین معتقد است باورهای دینی دارای محتوای گزاره‌ای و شناختی هستند، ولی این محتوا در لایه‌هایی از استعاره‌های مجازی و ادبی و به صورت زبان نمادین بیان شده، و کشف و استخراج آن از این لایه‌ها روش مختص به خود را می‌طلبد. بر این اساس، تحلیل تحت‌اللفظی این عبارات باعث سوءفهم از آن‌ها می‌شود. توجه به ساحت عاطفی در تحول انسانی نکته‌ای ارزشمند است، ولی تضعیف ساحت عقلانی در این زمینه در نهایت به نفع دین‌داری نیست و این از نقاط ضعف مهم کار فکری کاتینگهام است. ناظر به تبیین عاطفی از مسئله شر، تعمیم آن درباره همه انسان‌ها، خصوصاً انبیای الهی، صحیح نیست. همچنین تمامی مضامین دینی را نمی‌توان با زبان نمادین فهم کرد، بلکه دین مشتمل بر گزاره‌های متعددی است که بسیاری از آن‌ها دارای معنایی تحت‌اللفظی هستند.

کلیدواژه‌ها

موضوعات

عنوان مقاله [English]

A Critical Examination of the Relationship between Reason and the Emotional Aspect of Faith from John Cottingham's Point of View

نویسنده [English]

  • Mahdi Khayatzadeh

Assistant Professor, Department of Practical Wisdom, Iranian Institute of Philosophy, Qom, Iran

چکیده [English]

John Cottingham, a contemporary English philosopher, believes that it is necessary to pay attention to the emotional aspect of faith in two ways: (1) the impact of the emotional aspect in human conversion and explanation of the problem of evil, and (2) attention to the language of religion and its function in philosophical issues. From his point of view, conversion is not a forced process but achieved through internal acceptance. This acceptance is not realized just by listening to rational arguments, but it is a response from all the intellectual, emotional, moral, and spiritual aspects of a person. In Cottingham’s view, the problem of evil needs an emotional explanation that considers the world based on Divine providence and God’s love. He also believes that although religious beliefs have propositional and cognitive content, such content is expressed in layers of figurative and literary metaphors in the form of symbolic language. The discovery and extraction of content from these layers need a unique method, so, the literal analysis of these phrases results in misunderstanding. Paying attention to the emotional aspect of human conversion is a valuable point, but weakening the rational aspect in this field is not in favor of religion, and this is one of the important weaknesses of Cottingham's thought. Regarding the emotional explanation of the problem of evil, generalizing it to all human beings -especially the prophets- is not true. Also, not all religious content can be understood by symbolic language, rather, religion consists of different propositions, many of which have a literal meaning.

کلیدواژه‌ها [English]

  • John Cottingham
  • reason
  • emotional aspect of faith
  • human conversion
  • faith-based belief
  • symbolic language of religion
قرآن کریم.
جوادی آملی، عبدالله. 1392. دین‌شناسی. تحقیق و تنظیم محمدرضا مصطفی‌پور. قم: اسراء.
رمضانی، حسن. 1398. عرفان در آیینۀ قرآن و روایات: عرفان عملی. قم: پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی.
رمضانی، حسن. 1432 ق. «تعلیقات»، در التهمید فی شرح قواعد التوحید، نوشتۀ علی ابن محمد ترکه اصفهانی. بیروت: موسسة ام القری.
سلیمانی اردستانی، عبدالرحیم. 1384. مسیحیت. قم: آیت عشق.
طباطبایی، سید محمد حسین. 1371، المیزان فی تفسیر القرآن. قم: نشر اسماعیلیان.
فیض کاشانی، محمد محسن بن شاه مرتضی. 1415 ق. تفسیر الصافی. به تحقیق حسن اعلمی. تهران: مکتبة الصدر.
فیلیپس، دی. زد. 1396. «ایمان، شکاکیت و فهم دینی»، در رویکردهای معاصر در معرفت‌شناسی دینی، گردآوری و ترجمۀ هاشم مروارید. تهران: نشر نی.
کاتینگهام، جان. 1396. چرا باور؟ ترجمۀ شروین مقیمی زنجانی. تهران: علمی و فرهنگی.
کلنبرگر، جیمز. 1396. «سه مدل ایمان»، در رویکردهای معاصر در معرفت‌شناسی دینی. گردآوری و ترجمۀ هاشم مروارید. تهران: نشر نی.
کلینی، محمد بن یعقوب. 1407 ق. الکافی. به تحقیق و تصحیح علی اکبر غفاری و محمد آخوندی. تهران: دارالکتب الاسلامیة.
مطهری، مرتضی. 1396. بیست گفتار. تهران: انتشارات صدرا.
مطهری، مرتضی. بی‌تا. علل گرایش به مادیگری. تهران: انتشارات صدرا. (قابل دسترس در نرم‌افزار نور مطهر).
وین‌رایت، ویلیام. 1385. عقل و دل: درآمدی به نقد عقل عاطفی. ترجمۀ محمد هادی شهاب. قم: پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی. (قابل دسترس در نرم‌افزار پژوهان).
Bagnoli, Carla. 2018. “Emotions and the Dynamics of Reasons.” The Journal of Value Inquiry 52: 347-363. https://doi.org/10.1007/s10790-018-9650-0
Chappell, Timothy .2007. “Reviewed Work: The Spiritual Dimension: Religion, Philosophy, and Human Value by John Cottingham.” Mind 116(463): 743-746.
Cottingham, John. 2005. The Spiritual Dimension: Religion, Philosophy, and Human Value. Cambridge University Press.
Cottingham, John. 2009a. Why Believe. Continuum.
Cottingham, John. 2009b. “What is Humane Philosophy and Why is it at Risk?.” Royal Institute of Philosophy Supplements 65: 233-255.
Cottingham, John. 2014. Philosophy of Religion: Towards a More Humane Approach. Cambridge University Press.
Tappolet, Christine. 2018. “Reasons and Emotions.” In Oxford Handbook of Reasons and Normativity, edited by Daniel Star.