هرمنوتیک فلسفی گادامر، بستری راهبردی برای تحقق الهیات تطبیقی

نوع مقاله : پژوهشی

نویسندگان

1 دانش‌آموخته دکتری رشته معارف اسلامی، دانشگاه فردوسی مشهد، مشهد، ایران

2 دانشیار گروه معارف اسلامی، دانشگاه فردوسی مشهد، مشهد، ایران

3 استاد گروه فلسفه و حکمت اسلامی، دانشگاه فردوسی مشهد، مشهد، ایران

چکیده

الهیات تطبیقی به مثابه رویکردی جدید در الهیات در تلاش است مواجهه سازنده با سایر ادیان و الهیات‌ها داشته باشد و فهمی عمیق از خلال مقایسه و تطبیق با سایر ادیان به دست آورد. راهبرد رسیدن به این فهم در الهیات تطبیقی نیازمند بستر و رویکردی مناسب برای تحقق اهداف این الهیات است. در این مقاله سعی بر آن است با تکیه بر مبانی هرمنوتیک فلسفی گادامر راهبردهای هرمنوتیکی الهیات تطبیقی بررسی و کاربست آن در این الهیات بررسی شود. نتیجه‌ای که از این تحلیل برمی‌آید حاکی از قرابت‌های هرمنوتیک فلسفی گادامر با الهیات تطبیقی است، همچون پایان‌ناپذیری جریان فهم، امتزاج افق‌ها، بازی فهم، خویشتن‌فهمی از طریق فهم دیگری، پذیرش پیش‌داوری به عنوان جزء جدایی‌ناپذیر جریان فهم، و در نهایت غنی‌سازی الهیات با فهمی که از طریق مطالعۀ الهیات «دیگری» به دست آمده است. با توجه به این نتیجه، می‌توان پدیدار فهم در الهیات تطبیقی را مبتنی بر هرمنوتیک گادامر تبیین کرد و بسط و توسعه در الهیات تطبیقی و دست‌آوردهای این الهیات را با اتکا بر ابزارهای هرمنوتیک گادامر شاهد بود. الهیات تطبیقی، در کنار پذیرش معانی اصیل و سنتیِ آموزه‌ها و شعائر دینی، بر درکی پویا از سنت‌های دینی و انعطاف پذیری هرمنوتیکی نسبت به آموزه‌های دینی بنا شده است.

کلیدواژه‌ها

موضوعات

عنوان مقاله [English]

Gadamer's Philosophical Hermeneutics; A Strategic Platform for the Realization of Comparative Theology

نویسندگان [English]

  • Morteza Peirojafari 1
  • Vahideh Fakhar Noghani 2
  • Jahangir Masoudi 3

1 Ph. D. Graduate in Islamic Teachings, Ferdowsi University of Mashhad, Mashhad, Iran

2 Associate Professor, Department of Islamic Teachings, Ferdowsi University of Mashhad, Mashhad, Iran

3 Professor, Department of Islamic Philosophy and Wisdom, Ferdowsi University of Mashhad, Mashhad, Iran

چکیده [English]

Comparative theology, as a new approach in theology, seeks to have a constructive encounter with other religions and theologies and to gain a deep understanding through comparison and adaptation with other religions. The process of this understanding in comparative theology requires a proper context and strategy to achieve the goals of this theology. In this paper, based on Gadamer's hermeneutic principles, the hermeneutic strategies of comparative theology are examined and analyzed. The result of this analysis indicates considerable affinities between Gadamer's philosophical hermeneutics and comparative theology such as the infinity of understanding, the fusion of horizons, the game of understanding, the understanding of self through the understanding of the "other", the acceptance of prejudice as an integral part of the flow of understanding, and finally the enrichment of one’s theology through the understanding “other’s” theology. According to this result, the phenomenon of understanding in comparative theology can be explained based on Gadamerian hermeneutics. In general, Gadamer's philosophical hermeneutics can result in the development of comparative theology and its achievements. Comparative theology, in addition to adopting the original and traditional meanings of religious teachings and rituals, is based on a dynamic understanding of religious traditions and also a hermeneutic flexibility of religious doctrines.

کلیدواژه‌ها [English]

  • comparative theology
  • philosophical hermeneutics
  • Gadamer
  • understanding
  • prejudice
  • fusion of horizons
بابایی، مظهر، و دیگران. 1393. «واکاوی جایگاه مفهوم بازی در هرمنوتیک فلسفی گادامر و دلالت‌های آن برای حصول آگاهی/ فهم»، پژوهش‌نامه مبانی تعلیم و تربیت، 4(2): 51-68.
پالمر، ریچارد. 1377. علم هرمنوتیک. ترجمه محمد سعید حنایی کاشانی. تهران: هرمس.
تریسی، دیوید. 1374. «الهیات تطبیقی». ترجمۀ بهاءالدین خرمشاهی. ارغنون، 5-۶: 271–292.
مسعودی، جهانگیر. 1386. «هرمنوتیک به مثابه روش تحقیق در علوم دینی»، پژوهش‌های فلسفی-کلامی، 31-32.
مسعودی، جهانگیر. 1392. هرمنوتیک و نواندیشی دینی. قم: پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی.
معین‌زاده، مهدی. 1397. گادامر و علوم انسانی. قم: پژوهشگاه حوزه و دانشگاه.
هایدگر، مارتین. 1389. هستی و زمان. ترجمۀ سیاوش جمادی. تهران: ققنوس.
Laksana, A. Bagus. 2010. "Comparative Theology: Between Identity and Alterity." Pp. 1-20, in The New Comparative Theology: Interreligious Insights from the Next Generation, Francis Xavier Clooney (ed.). A&C Black.
Clooney, Francis X. 2001. Hindu God, Christian God: How Reason Helps Break Down the Boundaries between Religions. New York: Oxford University Press.
Clooney, Francis X. 2010. Comparative Theology: Deep Learning across Religious Borders. Wiley-Blackwell.
Cornille, Catherine. 2020. Meaning and Method in Comparative Theology. Hoboken: Wiley.
Ast, Friedrich. 1989. “Hermeneutics.” In The Hermeneutic Tradition. State University of New York Press.
Gadamer, Hans-Georg. 2004. Truth and Method (2nd revised edition). New York: Continuum.
Hedges, Paul. 2016. “Comparative Theology and Hermeneutics: A Gadamerian Approach to Interreligious Interpretation.” Religions 7 (1): 7. doi: 10.3390/rel7010007.
Hedges, Paul. 2017a. "Gadamer, Play, and Interreligious Dialogue as the Opening of Horizons." Journal of Dialogue Studies 4.
Hedges, Paul. 2017b. “Comparative Theology: A Critical and Methodological Perspective.” Brill Research Perspectives in Theology 1(1): 1–89. doi: 10.1163/24683493-12340001.
Moyaert, Marianne. 2011. “Comparative_Theology in Search for a Hermenutical Framework.” In Interreligious Hermeneutics in Pluralistic Europe, 161–185. Brill Rodopi.
Moyaert, Marianne. 2014. In Response to the Religious Other: Ricoeur and the Fragility of Interreligious Encounters. Lanham, Maryland: Lexington Books.
Moyaert, Marianne. 2015. “Theology Today: Comparative Theology as a Catholic Theological Approach.” Theological Studies 76(1): 43–64. doi: 10.1177/0040563914565298.
Steinsholt, Kjetil, and Elin Traasdahl. 2001. "The Concept of Play in Hans-Georg Gadamer's Hermeneutics: An Educational Approach." Play and Culture Studies 3: 73-96.
Tracy, David. 2010. "Western Hermeneutics and Interreligious Dialogue." Interreligious Hermeneutics: 1-43.