واکاوی تجربه الهیات مدرسی در مواجهه با پدیده‌های اقتصادی: رهیافت‌هایی از نظریه قیمت عادلانه

نوع مقاله : کوتاه

نویسندگان

1 دانشجوی دکتری علوم اقتصادی، دانشگاه امام صادق علیه السلام، تهران، ایران.

2 دانشیار دانشکده معارف اسلامی و اقتصاد، دانشگاه امام صادق علیه السلام، تهران، ایران.

چکیده

مدرسیان مجموعه‌ای از متکلمان مسیحی بودند که عمدتاً طی قرون دوازدهم تا هفدهم میلادی کنشگری فعالی در اروپا داشتند. از جمله آموزه‌های چشمگیر در ادبیات مدرسی نظریه قیمت عادلانه است، که می‌توان آن را یکی از پربسامدترین نظریه‌ها در تاریخ عقاید اقتصادی نیز برشمرد. این مطالعه در تلاش است تا با مراجعه به متون کلاسیک مدرسی به بازخوانی نظریه قیمت عادلانه در اندیشه اقتصادی متفکران مدرسی بپردازد و از این روزن تجارب عمومی الهیات مدرسی در مواجهه با پدیده‌های اقتصادی را بررسی کند. برای این منظور، نظریه قیمت عادلانه از ریشه‌های شکل‌گیری آن در حکمت عملی مدرسی تا سطحی‌ترین صورت آن به عنوان یک نهاد اقتصادی بررسی می‌شود تا بتوان به این سؤال پاسخ گفت که چگونه الهیات می‌تواند در ساحت عملی خود تا سطحی‌ترین اعتبارات اقتصادی نقش‌آفرینی کند. نتایج این مطالعه نشان می‌دهد متفکران مدرسی در ساحت نظریِ الهیات عملی دستاوردهای چشمگیری برای ترویج الهیات از طریق تألیفات و آموزش‌های خود در مدارس داشتند و در ساحت عملی آن نیز سعی در عملی‌سازی الهیات در بنیادهای انسانی جامعه از طریق ساخت اعتبارات و نهادهای مختلفی همچون قیمت عادلانه داشتند. در این راستا نظریهٔ سعادت دوگانهٔ انسان در الهیّات مدرسی تأثیر مهمی در شکل‌گیری موضوعات اقتصادی به مثابهٔ بخشی از حکمت عملی مدرسی داشته است. به رغم این دستاوردها، عدم فهم نظام‌مند ایشان از پدیدهای مدرنی چون نظام سرمایه‌داری و نیز عدم تلاش برای تحقق عملی آموزه‌های خود در ساخت اجتماعی و اقتصادی جامعه از جمله کاستی‌های مواجهه ایشان به شمار می‌آید.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Investigating the Experience of Scholastic Theology in Confrontation with Economic Phenomena: Approaches to Just Price Theory

نویسندگان [English]

  • Mohammadhosein Bahmanpour-Khalesi 1
  • Mohammadjavad Sharifzadeh 2

1 Ph.D. Student of Economic Sciences, Imam Sadiq University, Tehran, Iran.

2 Associate Professor, Islamic Studies and Economics Faculty, Imam Sadiq University, Tehran, Iran.

چکیده [English]

Scholastics were a group of Christian theologians who were mainly active in Europe during the 12th to 17th centuries. One of the notable teachings in scholastic literature is the theory of just price, which can be considered one of the most frequent theories in the history of economic ideas. This study tries to reassess the theory of just price in the economic thought of scholastic thinkers by referring to classical scholastic texts, through which it examines the general experiences of scholastic theology in confrontation with economic phenomena. For this purpose, the theory of just price is examined from the roots of its formation in scholastic practical wisdom to its most superficial form as an economic institution. Through this investigation, the question that how theology can play a role in its practical field, up to the most superficial economic institutions can be answered. The results of this study show that scholastic thinkers in the theoretical field of practical theology had significant achievements in promoting theology through their writings and teachings in schools. And in its practical field, they tried to implement theology in the human foundations of society by building various divine institutions such as a just price. In this regard, the theory of dual human happiness in scholastic theology has had a significant impact on the formation of economic issues as part of scholastic practical wisdom. Despite these achievements, their thought is wanting from two aspects: (1) systematic lack of understanding of modern phenomena such as capitalism and (2) no effort to implement their teachings in the social and economic construction of society.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Practical Theology
  • Scholastic Theology
  • Scholastic Thinkers
  • Just Price
بهمن پور خالصی، محمد حسین. (۱۴۰۰). مواجهه تحلیلی متفکران مدرسی با پدیده‌های اقتصادی و دلالت‌های آن برای اقتصاد اسلامی؛ رویکردی پدیدارشناسانه (پایان‌نامه کارشناسی ارشد). دانشگاه امام صادق علیه السلام.
Aquinas, Thomas. 2000. Treatise on law. Hackett Publishing.
Aquinas, Thomas. 2014. The Summa Theologica: Complete Edition. Catholic Way Publishing.
Baldwin, John W. 1959. "The Medieval Theories of the Just Price: Romanists, Canonists, and Theologians in the Twelfth and Thirteenth Centuries." Transactions of the American Philosophical Society 49(4): 1-92.
Chafuen, Alejandro Antonio. 2003. Faith and Liberty: The economic thought of the late scholastics. Lexington Books.
de la Calle, Luis Saravia. 1952 [1544]. “Instruction de mercaderes.” Pp. 79-83, in The School Of Salamanca, edited by Marjorie Grice-Hutchinson. Clarendon Press.
De Roover, Raymond. 1951. “Monopoly Theory Prior to Adam Smith: A Revision.” The Quarterly Journal of Economics 65(4): 492-524.
Elegido, Juan M. 2015. “The Just Price as the Price Obtainable in an Open Market.” Journal of Business Ethics 130(3): 557-572.
Elegido, Juan Manuel. 2009. “The Just Price: Three Insights from the Salamanca School.” Journal of Business Ethics 90(1): 29-46.
Friedman, David D. 1980. “In Defense of Thomas Aquinas and the Just Price.” History of Political Economy 12(2): 234-242.
Hirschfeld, Mary L. 2018. Aquinas and the Market. Harvard University Press.
Hollander, Samuel. 1965. “On the Interpretation of the Just Price.” Kyklos 18(4): 615-634.
Hutchinson, Marjorie Grice. 2016. Early Economic Thought in Spain 1177-1740. Liberty Fund.
Koehn, Daryl, and Barry Wilbratte. 2012. “A Defense of a Thomistic Concept of the Just Price.” Business Ethics Quarterly 22(3): 501-526.
Lessius, Leonardus. 2007. “On Buying and Selling (1605).” Journal of Markets & Morality 10(2).
Melkevik, Åsbjørn. 2019. “Starve all the Lawyers: Four Theories of the Just Price.” The European Journal of the History of Economic Thought 26(1): 101-128.
Molina, Luis de. 2014. “Treatise on Money.” Journal of Markets & Morality 8(1): 257-261.
Noonan, John T. 1957. “The scholastic analysis of usury.”
Schumpeter, Joseph A. 2006. History of Economic Analysis. Routledge.
Wilson, George W. 1975. “The Economics of the Just Price.” History of Political Economy 7(1): 56-74.
دوره 20، شماره 1 - شماره پیاپی 39
مقالات این شماره همگی در موضوع الهیات عملی بوده و به صورت مقاله کوتاه منتشر شده اند
تیر 1401
صفحه 65-72