نوع مقاله : کوتاه

نویسندگان

• مریم اردشیر لاریجانی ¹
• عبدالله عابدی فر ²

¹ استادیار گروه فلسفه اخلاق، دانشگاه قم، ایران.

² دانشجوی دکتری فلسفه اخلاق، دانشگاه قم، ایران.

چکیده

بنا بر برخی تعاریف، وظیفه الهیات عملی در وهله نخست تحلیل و تفسیر الهیاتی از واقعیات اجتماعی و فرهنگی و اعمال فردی و اجتماعی انسان‌ها و سپس ارائه راهکار الهیاتی متناسب با آن است. بر این اساس، دروغ که در اشکال متنوعی در زندگی روزمره متبلور می‌شود موضوعی درخور توجه است. پیتر کریفت، فیلسوف تومیست و مؤلف کتاب الهیات عملی، معتقد است که دروغ گاهی نه تنها بد نیست، بلکه خوب و لازم است؛ اما این را که در چه شرایطی دروغ گفتن بهتر از دروغ نگفتن است می‌توان با رجوع به شهود و وجدان دریافت. او با توسل به عقل‌گرایی ارسطویی-توماسی به نقد مکتب نام‌گرایی، فلسفه دکارت و کانت می‌پردازد و معتقد است اینان شهود را، که در فلسفۀ ارسطو و آکویناس ذیل عقل بود، به کناری نهادند و تعریفی از عقل ارائه کردند که گویی عقل صرفاً به مثابه کامپیوتری است که از قبل برنامه به آن داده شده و بر اساس آن عمل می‌کند. این در حالی است که در عقل‌گرایی ارسطویی-توماسی، شرایط و موقعیت و قصدْ اهمیت قابل‌توجهی دارد. در جواز صحت دروغ، کریفت و همفکران او بر آنند که شرایط، قصد خوب و شهود اخلاقی عواملی هستند که می‌توانند گاهی جواز صحت دروغ باشند. اما در مقابل نقدهایی بر دیدگاه ایشان وارد شده، از جمله این که این دیدگاه با آموزه‌های کلیسا و الهیات کاتولیک تنافی دارد و به نوعی شهود اخلاقی را جایگزین حقیقت مطلق موجود در آموزه‌های عیسی مسیح (ع) کرده است.

کلیدواژه‌ها

• پیتر کریفت
• کانت
• دروغ
• شهود اخلاقی
• عقل‌گرایی ارسطویی-توماسی
• الهیات عملی
• اخلاق

20.1001.1.22286578.1401.20.1.4.3

عنوان مقاله [English]

Lying in Morality and Practical Theology from the Viewpoint of Peter Kreeft

نویسندگان [English]

• Maryam Ardeshir Larijani ¹
• Abdollah Abedifar ²

¹ Assistant Professor, Department of Ethics, Qom University, Qom, Iran.

² Ph.D. Student of Ethics, Qom University, Qom, Iran.

چکیده [English]

Practical theology can be defined as theological analysis and interpretation of social and cultural realities and especially human actions, providing suitable theological solutions to human life problems. Lying, as a moral challenge appears in various forms in daily life and needs deep attention. Peter Kreeft, as a Thomist, believes that sometimes lying not only is not bad but also it is permissible. Nonetheless, the circumstances under which lying is permissible can be known by intuition and conscience. Relying on Aristotelian-Thomistic rationalism, he criticizes the doctrine of nominalism, the philosophy of Descartes, and the philosophy of Kant. He claims that they have denied the intuitions of reason (as accepted in the philosophy of Aristotle and Aquinas), and have narrowed the realm of the reason so as a computer program. Nevertheless, the circumstances and intention have considerable importance in Aristotelian-Thomistic rationalism. In defending the permissibility of lying, Kreeft argues that circumstances, good intentions, and moral intuition are factors that can sometimes indicate the permissibility of lying. On the other hand, some objections have been raised to this view, one of which is that it contradicts the teachings of the Church and Catholic theology, and seems replaced the absolute truth in the teachings of Jesus Christ with moral intuition.

کلیدواژه‌ها [English]

• Peter Kreeft
• Kant
• Lying
• Moral Intuition
• Aristotelian-Thomistic rationalism
• Practical Theology
• Ethics