پژوهشنامه فلسفه دین (نامه حکمت)

معنای زندگی، عاشقانه‌ترین جهان ممکن و اختفای الهی

نوع مقاله : پژوهشی

نویسندگان

1 دانشجوی دکتری فلسفه دین، دانشگاه تهران، تهران، ایران.

2 دانشیار گروه فلسفه دین، دانشگاه تهران، تهران، ایران.

چکیده

شلنبرگ برای اولین بار در سال 1993 استدلالی با عنوان «اختفای الهی» را علیه خداباوری ارائه کرد. از آن زمان تا کنون استدلال او در کانون نقد و دفاع قرار داشته است. در این نوشتار، که با رویکرد تحلیلی-انتقادی انجام می‌پذیرد، ضمن تقریر استدلال شلنبرگ، افزون بر مهم‌ترین نقدهای مطرح‌شده بر استدلال او، دو نقد متفاوت دیگر بر این استدلال مطرح می‌شود. یکی از این نقدها از طریق معنای زندگی است. شلنبرگ در رابطه با مزیت ارتباط عاشقانه با خداوند معتقد است که چنین رابطه‌ای به بهزیستی انسان کمک می‌کند. او ارتباط شخصی با خداوند را دارای ارزش ذاتی و مهم‌ترین عامل در معنادار بودن زندگی انسان می‌داند. اما پرسش اصلی این است که آیا ارتباط شخصی با خداوند، یعنی ارتباطِ آگاهانه، تعاملی و معنادارِ مثبت با او، حقیقتاً مهم‌ترین عامل در معنادار بودن زندگی انسان است؟ نقد دوم از طریق عدم فعلیت عاشقانه‌ترین جهان ممکن است. در این نقد بیان می‌کنیم که هر جهانی را که در نظر بگیریم، می‌توانیم جهانی عاشقانه‌تر از آن را نیز تصور کنیم و آن جهان نیز امکان فعلیت دارد. بنابراین، اگر عشق کامل الهی مستلزم فعلیت یافتن عاشقانه‌ترین جهان ممکن نباشد، پس با تحققِ ناباوریِ قاصرانه نیز سازگار است.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

The Meaning of Life, A Possible World with Complete Divine Love, and the Divine Hiddenness

نویسندگان [English]

  • Mohammad Javad Elahie Asl 1
  • Abbas Yazdani 2

1 . Ph.D. Student of Philosophy of Religion, University of Tehran, Tehran, Iran.

2 Associate Professor, Department of Philosophy of Religion, University of Tehran, Tehran, Iran.

چکیده [English]

For the first time in 1993, Schellenberg introduced "divine hiddenness" as an argument against theism. Since then, his argument has been at the center of criticism and defense. In addition to explaining Schellenberg's argument and the most important critiques, this article introduces two new critiques by having an analytical-critical approach. The first is through contemplating the meaning of life. Regarding the benefits of a loving relationship with God, Schellenberg believes that such a relationship contributes to human well-being. He considers the personal relationship with God valuable in itself, which is essential to the meaning of human life. However, the main question is whether a personal relationship with God (that is, a conscious, interactive, and meaningful positive relationship with Him) is essential to the meaning of human life. Another criticism is the nonexistence of a possible world with complete divine love. In this critique, we state that for every world we consider, we can imagine a world with more divine love than it, and that world can also be actual. Therefore, if perfect divine love does not require the actualization of a possible world with complete divine love, it is also compatible with inculpable nonbelief.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Schellenberg
  • Divine Hiddenness
  • Complete Divine Love
  • Meaning of Life
  • A Possible World with Complete Divine Love
اسدی، بهروز، ان‌شاءالله رحمتی،  و بابک عباسی. ۱۴۰۰. «نقدی بر برهان خفای الهی مبتنی بر پدیدارشناسی معنویتِ شیعی از منظر هانری کُربن». فلسفه دین 46: 45-70.
‌‫اسدی، بهروز، انشاالله رحمتی، و بابک عباسی. ۱۳۹۹. «نقد و بررسی برهان اختفای الهی جان شلنبرگ، بر مبنای تناهی صفات فعلی و حکمت الهی». پژوهش‌های فلسفی کلامی 83: 5-26.
‌‫افضلی، سید عبدالرئوف، و عزالدین رضانژاد. ۱۳۹۷. «واکاوی برهان خفای الهی از چشم‌انداز فلسفه اسلامی». قبسات 87: 23-57.
‌‫حاجی‌محمدحسین‌طهرانی، حمیده، و امیرعباس علیزمانی. ۱۳۹۹. «تحلیل انتقادی استدلال اختفاء الهی شلنبرگ از دیدگاه مایکل موری». جستارهای فلسفه دین 19: 221-244.
‌‫حسینی، سید نصیراحمد. ۱۳۹۵. «نقد موزر بر استدلال خفای الاهی». پژوهش‌های فلسفی کلامی 68: 27-50.
حسینی، سید نصیراحمد، و عبدالرسول کشفی. ۱۳۹۳. «تحلیل انتقادی دیدگاه جان شلنبرگ در باب مسئلۀ خفای الهی». پژوهشنامه فلسفه دین 24: 133-158.
علی‌زمانی، امیرعباس، و بتول زرکنده. ۱۳۹۳. «اختفای الهی به مثابۀ مصداقی از شر بی‌وجه». جستارهای فلسفه دین 8: 53-72.
‌‫محمدپور، سکینه، و امیرعباس علیزمانی. ۱۳۹۵. «مسئلۀ خفای الهی از دیدگاه جان شلنبرگ و پل موزر». جستارهای فلسفه دین 12: 67-85.
Aijaz, Imran, and Markus Weidler. 2007. "Some Critical Reflections on the Hiddenness Argument." International Journal for Philosophy of Religion 61(1): 1-23.
Camus, Albert. 1955. The Myth of Sisyphus and Other Essays. Translated by Justin O’Brien. Vintage International.
Forrest, Peter. 1981. "The Problem of Evil: Two Neglected Defences." Sophia 20(1): 49-54.
Lehe, Robert T. 2004. "A Response to the Argument from the Reasonableness of Nonbelief." Faith and Philosophy 21(2): 159-174.
Maitzen, Stephen. 2006. "Divine Hiddenness and the Demographics of Theism." Religious Studies 42(2): 177-191.
Marsh, Jason. 2013. "Darwin and the Problem of Natural Nonbelief." The Monist 96(3): 349-376.
McBrayer, Justin P., and Philip Swenson. 2012. "Scepticism about the Argument from Divine Hiddenness." Religious Studies 48(2): 129-150.
Metz, Thaddeus. 2019. "Meaning (Atheism)." Pp. 507-521, in Theism and Atheism: Opposing Arguments in Philosophy, edited by Joseph W. Koterski and Graham Robert Oppy. Gale.
Metz, Thaddeus. 2021. "The Meaning of Life." In The Stanford Encyclopedia of Philosophy, edited by E. N. Zalta. Metaphysics Research Lab, Stanford University.
Nozick, Robert. 1981. Philosophical Explanations. Harvard University Press.
Pew Research Center, R. a. P. L. 2014. "Adults in Texas: Religious Composition of Adults in Texas." Retrieved from http://www.pewforum.org/religious-landscape-study/state/texas/
Schellenberg, John L. 1993. Divine Hiddenness and Human Reason. Cornell University Press.
Schellenberg, John L. 2010. "Divine Hiddenness." Pp. 509-518, in A Companion to Philosophy of Religion, edited by Charles Taliaferro, Paul Draper, Philip L. Quinn. Blackwell.
Schellenberg, John L. 2015. The Hiddenness Argument: Philosophy's New Challenge to Belief in God. Oxford: Oxford University Press.
Schellenberg, John L. 2017. "Divine Hiddenness: Part 1 (recent work on the hiddenness argument)." Philosophy Compass 12(4): e12355.
Schellenberg, John L. 2019. "Does Divine Hiddenness Justify Atheism?" In Contemporary Debates in Philosophy of Religion, edited by Michael L.Peterson and Raymond J. VanArragon. Wiley-Blackwell.
Schlesinger, George N. 1977. Religion and Scientific Method. Dordrecht: D. Reidel.
Zuckerman, Phil. 2006. "Atheism: Contemporary Numbers and Patterns." Pp. 47-66, in The Cambridge Companion to Atheism, edited by Michael Martin. Cambridge University Press.
پژوهشنامه فلسفه دین (نامه حکمت)
دوره 19، شماره 2 - شماره پیاپی 38
اسفند 1400
صفحه 201-220