پژوهشنامه فلسفه دین (نامه حکمت)

کورسوی آزادی در دفاع از اصل امکان‌های بدیل

نوع مقاله : پژوهشی

نویسندگان

1 استادیار گروه فلسفه اخلاق، پژوهشکده فلسفه و کلام اسلامی، پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی، قم، ایران.

2 استادیار گروه معارف، دانشکده علوم انسانی، دانشگاه آزاد اسلامی واحد اهر، اهر، ایران.

چکیده

اصل امکان‌های بدیل حکایت از این انگاره کم‌وبیش فراگیر دارد که عامل تنها در صورتی در قبال آنچه انجام داده دارای مسئولیت اخلاقی قلمداد می‌شود که در مرتبه تصمیم‌گیری یا کنشگری امکان عمل کردن یا تصمیم گرفتن به گونه دیگر را داشته باشد. اما فرانکفورت در مقابل تأکید می‌کند که گاه با نمونه‌هایی مواجهیم که گرچه شخص وادار به اتخاذ تصمیم یا انجام دادن عمل نشده، اما اجتناب از انجام دادن آن نیز برای او ناممکن بوده و با این حال عامل را از نظر اخلاقی مسئول برمی‌شماریم. «کورسوی آزادی» در کنار دفاع دوحدّی از مهم‌ترین پاسخ فیلسوفان به الگوی فرانکفورتی و نفی اصل امکان‌های بدیل در آن بوده است. مطابق راهبرد کورسوی آزادی، مثال‌های فرانکفورت همۀ امکان‌های بدیل را منتفی نمی‌سازند و هنوز کورسوهایی از آزادی وجود دارد. به عبارتی در یک نمونۀ فرانکفورتی، اگرچه عامل به سبب وجود یک مداخله‌گر فاقد گزینه‌های متعارف گشوده است، اما در عوض مقدار ناچیزی از امکان‌های بدیل باقی‌مانده را می‌توان پیش روی عامل مشاهده کرد که به نظر می‌رسد مسئولیت اخلاقی او را توجیه می‌کند. «اِشکال نیرومندیِ» فیشر و استامپ مهم‌ترین چالش پیش روی این راهبرد است که به نظر می‌رسد کارآمدی لازم در دفاع از نمونه‌های فرانکفورتی را نداشته است.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

The Flicker of Freedom in Defense of the Principle of Alternative Possibilities

نویسندگان [English]

  • Javad Danesh 1
  • Tavakkol Kouhi 2

1 Assistant Professor, Philosophy of Ethics Department, Research Center for Islamic Philosophy and Theology, Islamic Sciences and Culture Academy, Qom, Iran.

2 Assistant Professor, Department of Islamic Thought, Faculty of Humanities, Islamic Azad University, Ahar, Iran.

چکیده [English]

According to the principle of alternative possibilities, an agent is only morally responsible if he could have acted differently as a decision-maker or as an actor. Frankfurt emphasizes, by contrast, that there are cases in which, although a person is not forced to make a decision or take action, it is impossible for him/her to avoid doing so, and yet the agent is morally responsible. The flicker of freedom and the dilemmatic argument are two of the philosophers' most important responses to the Frankfurt model in which he rejects the principle of alternative possibilities. According to the flicker of freedom strategy, the Frankfurt-Style examples do not eliminate all alternative possibilities, and there are still flickers of freedom. In other words, in a Frankfurt-Style example, even though the agent lacks the ordinary choices due to the presence of an intervener, he/she actually has a limited number of alternative choices, which seems to justify his moral responsibility. Fisher and Stump's robustness objection is the most important obstacle to advancing this strategy, which does not seem effective enough in defending the Frankfurt-style examples.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Frankfurt
  • the Principle of Alternative Possibilities
  • The Flicker of Freedom
  • Robustness Objection
ملاصدرا، محمد بن ابراهیم. 1981 م. الحکمه المتعالیه فی الأسفار العقلیه الاربعه، ج. ۶. بیروت: دار احیاء التراث العربی.
Chisholm, Roderick. 1982. “Human Freedom and the Self.” In Free Will, edited by Gary Watson. New York: Oxford University Press.
Dennett, Daniel C. 1984. Elbow Room: The Varieties of Free Will,Worth, Wanting. Oxford: Clarendon Press.
Fischer, John Martin. 1985-86. “Responsibility and Failure.” In Proceedings of the Aristotelian Society 86: 260-268.
Fischer, John Martin. 2001. “Freedom and Determinism.” In Encyclopedia of Ethics, vol. 2, 2nd edition, edited by Lawrence C. Becker and Charlotte B. Becker. New York and London: Routledge.
Fischer, John Martin. 2006. My Way: Essays on Moral Responsibility.New York: Oxford University Press.
Fischer, John Martin. 1994. The Metaphysics of Free Will. Cambridge: Blackwell Publishers.
Frankfurt, Harry. 1969. “Alternate Possibilities and Moral Responsibilities.” Journal of Philosophy 66: 829-39.
McKenna, Michael S. 1997. “Alternative Possibilities and the Failure of the Counterexample Strategy.” Journal of Social Philosophy 28: 71–85.
Mckenna, Michael. 2006. “Robustness, Control, and the Demand for Morally Significant Alternatives: Frankfurt Examples with Oodles and Oodles of Alternatives.” In Moral Responsibility and Alternative Possibilities: Essays on the Importance of Alternative Possibilities, edited by David Widerker and Michael McKenna. Aldershot. UK: Ashgate.
Naylor, Margery Bedford. 1984. “Frankfurt on the Principle of Alternate Possibilities.” Philosophical Studies 46.
O’Connor, Timothy. 2000. Persons and Causes: The Metaphysics of Free Will. New York: Oxford University Press.
Pereboom, Derk. 2003. Living without Free Will. New York: Cambridge University Press.
Robinson, M. 2012. “Modified Frankfurt-type Examples and the Flickers of Freedom.” Philosophical Studies 157: 177–194.
Speak, D. 2002. “Fanning the Flickers of Freedom.” American Philosophical Quarterly 39: 91–105.
Stump, E. 1996. “Libertarian Freedom and the Principle of Alternative Possibilities.” In Faith, Freedom, and Rationality, edited by J. Jordan and D. Howard-Snyder.  Maryland: Rowman & Littlefield.
van Inwagen, Peter. 1978. “Ability and Responsibility.” Philosophical Review 87.
van Inwagen, Peter. 1986. An Essay on Free Will. Oxford University Press.
Wyma, K. 1997. “Moral Responsibility and Leeway for Action.” American Philosophical Quarterly 34.    
Zimmerman, Michael J. 1988. An Essay on Moral Responsibility. Totowa, N.J.: Rowman and Littlefield.
پژوهشنامه فلسفه دین (نامه حکمت)
دوره 19، شماره 2 - شماره پیاپی 38
اسفند 1400
صفحه 161-175