بررسی نقد بنت بر ردیۀ کانت بر براهین اثبات نظری خداوند

نوع مقاله : پژوهشی

نویسنده

دانشجوی دکتری فلسفه، دانشگاه اصفهان، اصفهان، ایران.

چکیده

کانت به طور کلی براهین نظری دال بر وجود باری را در سه دستۀ برهان وجودی، جهان‌شناختی و نظم جای می‌دهد. در نگاه او، چون وجود یک محمول واقعی و تعین‌بخش نیست، نمی‌تواند در تعریف شیء حاضر باشد و بنابراین برهان وجودی عقیم است. این مقاله، همگام با کانت و بنت، می‌کوشد تا نشان دهد که وجود نه مایۀ کمال و نه محمولی تعین‌بخش است. نیز بر خلاف نظر بنت، که دلایل کانت را ناکافی می‌داند، ادعا می‌شود که کانت مغالطۀ بنیادینی را که در برهان وجودی نهفته است پیدا و هویدا کرده است. به زعم کانت، خطای برهان جهان‌شناختی وابستگی آن به برهان سست‌بنیان وجودی است. بنت به درستی، ابهام و سستی این وابستگی را مورد توجه قرار می‌دهد. با این حال، کانت در فرصتی دیگر، با نقدی قوی، استدلال جهان‌شناختی را از اعتبار ساقط می‌کند. در مرحلۀ آخر، کانت با همۀ دلبستگی‌ای که به برهان نظم دارد، آن را مبتنی بر برهان معیوب جهان‌شناختی توصیف می‌کند. نقد بنت در این مرحله، از ارتباطی ذاتی که میان برهان جهان‌شناختی و نظم وجود دارد غفلت می‌ورزد.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Bennet’s Criticism of Kant's Refutation of Theoretical Proofs for the Existence of God

نویسنده [English]

  • Arvin Azargin

PhD student of philosophy, University of Isfahan, Isfahan, Iran.

چکیده [English]

Kant categorizes the arguments for the existence of God into ontological, cosmological, and design arguments. He holds that whereas existence is not a real and determining predicate, it is not allowed to be a part of object’s definition and so the ontological argument is fruitless. Along with Kant and Bennett, I shall try to show that existence is not a perfection nor a determining predicate. Besides, contrary to Bennett, who assesses Kant's reasoning insufficient, I argue that Kant finds the fallacy hidden in the argument and argues that the flaw of cosmological argument is its dependence on the insecure ontological argument. While Bennett truly notices the ambiguity and weakness of this relation, Kant, by appealing to a strong criticism, destructs the cosmological argument later. Finally, despite his interest in the argument from design, Kant asserts that it is based on the invalid cosmological argument. In this stage, Bennett criticism neglects the inherent connection between design and cosmological argument. 

کلیدواژه‌ها [English]

  • Kant
  • Bennett
  • Ontological Argument
  • Cosmological Argument
  • Argument from Design
استرول، اورام. 1387. فلسفۀ تحلیلی در قرن بیستم. ترجمۀ فریدون فاطمی. تهران: مرکز.
احمدی، احمد. 1388. بن‌لایه‌های شناخت. تهران: سازمان مطالعه و تدوین کتب علوم انسانی دانشگاه‌ها (سمت).
آیت‌اللهی، حمیدرضا. 1385. «تحلیلی از برهان‌های جهان‌شناختی و مقایسه آن با برهان امکان و وجوب در فلسفه اسلامی». قبسات 41.
پترسون، مایکل؛ هاسکر، ویلیام؛ رایشنباخ، بروس؛ بازینجر، دیوید. 1393. عقل و اعتقاد دینی. ترجمۀ احمد نراقی و ابراهیم سلطانی. تهران: طرح نو.
پیکانی، جلال. 1386. «براهین اثبات خدا». علامه 14.
حائری یزدی، مهدی. 1360. «خدا در فلسفه کانت. مقالاتوبررسی‌ها 35-36.
دکارت. 1387. تاملات در فلسفۀ اولی. ترجمۀ احمد احمدی. تهران: سازمان مطالعه و تدوین کتب علوم انسانی دانشگاه‌ها (سمت).
رحمتی، انشاءالله. 1385. «برهان وجودی با نگاهی به فلسفه اسلامی». برهانوعرفان 8.
سیف، سید مسعود. 1385. «بررسی نقد کانت بر برهان وجودی اثبات وجود خداوند». پژوهشنامهفلسفهدین 7.
کاپلستن، فردریک. 1387. تاریخ فلسفه، ج 6 (از ولف تا کانت). ترجمۀ اسماعیل سعادت و منوچهر بزرگمهر. تهران: علمی‌ـ‌فرهنگی و سروش.
کانت، امانوئل. 1391. سنجش خرد ناب. ترجمۀ شمس‌الدین ادیب سلطانی. تهران: امیرکبیر.
کورنر، اشتفان. 1367. فلسفۀ کانت. ترجمۀ عزت‌الله فولادوند. تهران: خوارزمی.
مجتهدی، کریم. 1378. فلسفه نقادی کانت، تهران: امیرکبیر.
Aquinas, Thomas. 1981. Summa Theologica, Available online at: http://www.ccel.org/ccel/aquinas/summa.html
Bennett, Jonathan. 1974. Kant's Dialectic. Cambridge University Press.
Bobier, Christopher Alan. 2013. "God, Time and the Kalām Cosmological Argument." in Sophia 52.
Craig W. L. and Moreland J. P. (eds.), 2009, The Blackwell Companion to Natural Theology, Wiley-Blackwell.
Kant, Immanuel. 1929, Critique of Pure Reason. Translated by Norman kemp smith. London: Macmillan.
Locke, John. 1999. An Essay Concerning Human Understanding. Pennsylvania State University (ebook).
Malcolm, N. 1960. “Anselm's Ontological Arguments.” in Philosophical Review 69.
Plantinga, Alvin. 1975. God and Other Minds (A Study of the Rational Justification of Belief in God). Cornell University.