بررسی روش‌های شناخت حقایق فراطبیعی و موانع آن از نگاه حکمت متعالیه

شناسنامه علمی شماره

نویسنده

دانشیار گروه فلسفه و کلام اسلامی، دانشگاه قم، قم، ایران

چکیده

حکمت متعالیه، دربارة سلسله‌ای از مفاهیم فراطبیعی مانند خدا و اسماء و صفات او ـ مانند علم، قدرت، اراده، مشیت ـ و مفاهیمی مانند عرش، کرسی، لوح، قلم، جاودانگی نفس و حیات آن در برزخ و قیامت و ... سخن می‌گوید. در این مقاله، روش‌های شناخت این مفاهیم از طریق عقل و عرفان و وحی؛ و موانع آن مانند محدودیت عقل بشری، و کوتاهی زبان از بیان آن حقایق، و زنگارهای قلبی، و محصور بودن انسان در حصار زمان و مکان بررسی می‌شود و این نتیجه به دست می‌آید که با گذشتن از موانع و دست‌یافتن به آن عوامل، می­توان به اندازة توان بشری، حقایق ماوراء عالم حسّ را دریافت و شناخت.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Methods for Knowing Transphysical Truths and Its Obstacles in Transcendent Philosophy

نویسنده [English]

  • Ali Allahbedashti

Associate Professor at the Department of Islamic Philosophy and Kalam, University of Qom, Qom, Iran

چکیده [English]

In transcendent philosophy (al-hikmahal-mota’aliyah) we encounter with some transphysical notions such as God, His Names and Attributes like Knowledge, Power, Will and Intention, and some other notions such as Throne (‘rsh), Chair (kursii), Tablet (Lauh), Pen (Qalam), the immortality of soul, its life in Isthmus (barzakh) and in Day of Judgment. In this article, we examine the methods for obtaining these notions by means of intellect, gnosis and revelation. We also talk about the obstacles that prevent us from obtaining knowledge such as our intellectual limitation, our language deficiency to unfold truths, our being locked in time and space boundaries and heart’s rust. The result is that we can obtain knowledge of these notions equivalent to our existential capacity, by annihilating obstacles.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Knowledge
  • Transphysical Truths
  • Methods of Knowing
  • Obstacles of Knowledge
  • Transcendent Philosophy
قرآن کریم
آشتیانی، جلال‌الدین (1370)، شرح مقدمة قیصری بر فصوص الحکم، تهران: امیرکبیر.
ابن‌سینا، حسین بن عبدالله (1376)، الالهیات من کتاب الشفاء، تصحیح حسن حسن‌زاده آملی، قم: دفتر تبلیغات اسلامی.
انصاری، خواجه عبدالله (1382)، صد میدان، تصحیح محمود نجفی، قم: اشراق.
ابن خزیمه، محمد بن اسحاق (1418)، کتاب التوحید و اثبات صفات الربّ عزّ و جلّ، ریاض: بی­نا.
حافظ، شمس­الدین محمّد (1374)، دیوان اشعار، مقدمة بهاءالدین خرمشاهی، تهران: ناهید.
حسن­زاده آملی، حسن (1363)، دروس معرفت نفس، تهران: علمی ـ فرهنگی، ج2.
سهروردی، شهاب­الدین یحیی (1367)، حکمت الاشراق، ترجمة سید جعفر سجادی، تهران: دانشگاه تهران.
شهرستانی، عبدالکریم (1421)، الملل و النحل، بیروت: دارالمعرفه.
صدرالدین شیرازی، محمّد بن ابراهیم (1360)، الشواهد الربوبیة فی المناهج السلوکیّة، تصحیح جلال­الدین آشتیانی، تهران: مرکز نشر دانشگاهی.
همو (1981)، الحکمة المتعالیة فی الاسفار العقلیة الاربعة، بیروت: دار احیا تراث العربی، 9ج.
طباطبایی، محمدحسین (1417)، المیزان، بیروت: مؤسسة الاعلمی للمطبوعات، 20ج.
همو (بی­تا­ـ­الف)، اصول فلسفه و روش رئالیسم، پاورقی مرتضی مطهری، قم: دارالعلم، ج5.
همو (بی‌تا­ـ­ب)، نهایة الحکمة، قم: دارالتبلیغ اسلامی.
عبده، محمد (1413)، شرح نهج البلاغه، بیروت: دارالبلاغه.
فعالی، محمدتقی (1379)، درآمدی بر معرفت­شناسی دینی معاصر، تهران: معارف.
قمی، شیخ عباس (1387)، مفاتیح الجنان، قم: نور الکتاب.
مولوی، جلال الدین محمّد (1377)، مثنوی معنوی، تصحیح نیکلسون، تهران: اقبال.
نصر، سیدحسین (1383)، معرفت و امر قدسی، ترجمة فرزاد جامی میرزایی، تهران: فرزان روز.