شناسنامه علمی شماره

نویسندگان

• حسین هوشنگی ¹
• مهران رضائی ²

¹ دانشیار گروه فلسفه و کلام اسلامی، دانشگاه امام صادق(ع)، تهران، ایران

² دانشجوی دکتری حکمت متعالیه، دانشگاه اصفهان، اصفهان، ایران

چکیده

صدرالمتألهین همّت گمارد تا با حفظ اصول مکتب خویش، مسئلة سعادت را ـ که در طول تاریخ همواره از موضوعات بحث­ برانگیز بوده است، تشریح نماید. پرسش این است که بر مبنای حرکت‌ جوهری ـ که از مهم­ترین اصول مکتب ملاصدراست ـ به چه نحو می‌توان الگوی سعادت انسان را از دیدگاه صدرالمتألهین استخراج و بازتعریف نمود که مبتلا به عدم انسجام درونی نباشد. سعادت، به عنوان نهایت کمال انسانی از جنس عقلی می‌باشد. ملاصدرا حقیقت سعادت را حرکت و تکامل در مسیر توسعة عقل نظری می‌داند و در عین ذومراتب دانستن جنبة عملی، آن رااز باب کمک به جنبه نظری، بسیار مؤثر در رشد انسانی لحاظ می‌نماید؛ به گونه­ای که به نوعی تناظر بین مراتب مختلف عقل نظری و عملی باور دارد. در این مقاله، مدلی مفهومی از الگوی ملاصدرا در باب سعادت ارائه شده که در آن، تناظر مراتب عقل نظری و عقل عملی نیز لحاظ شده است.
حضور و تأثیر حرکت جوهری، در بحث پیرامون مبانی و ماهیت سعادت به وضوح قابل فهم است؛ چنان­که نگاه تشکیکی به امور، در بحث موانع سعادت نیز قابل ملاحظه است. شایان ذکر است که تبیین سعادت بر مبنای حرکت جوهری، لوزامی در پی دارد که ما را در فهم نکات مهم انسان‌شناسی صدرایی یاری می‌نماید.

کلیدواژه‌ها

• سعادت
• غایت مطلوب
• حرکت جوهری
• موانع سعادت
• ملاصدرا

20.1001.1.22286578.1391.10.2.3.4

عنوان مقاله [English]

An Analysis of Mulla Sadra's Stance on Bliss in the Perspective of Trans-substantial Motion

نویسندگان [English]

• Hossein Hoshangi ¹
• Mehran Rezaei ²

¹ Associate Professor at the Department of Islamic Philosophy and Kalam, Imam Sadiq University, Tehran, Iran

² PhD Student of Transcendent Wisdom, University of Isfahan, Isfahan, Iran

چکیده [English]

Sadra made sincere attempts to elaborate on the historically everchallenging issue of bliss while keeping himself with the principles of his philosophy. The question is that how we could extract and redefine the pattern of human bliss from Sadra’s philosophy upon the trans-substantial motion – which is one of grounding principles of transcendent theosophy of Mulla Sadra – in such a way that immunes us from getting involved in paradoxical inconsistencies. As the entelechy of human perfection, bliss is essentially rational. Mulla Sadra believes that the truth of bliss reveals itself through wayfaring and evolution in the path of development of theoretical reason and holds that the hierarchicality of practical reason is effective in human evolution as it is much supportive for theoretical reason in many respects; insofar as he believes in a kind of correspondence between theoretical and practical reasons. This essay proposes a conceptual model of Sadra’s pattern forbliss within which the correspondence of theoretical and practical reasons has also been taken into account. The presence and influence of trans-substantial motion is far evident in Sadra’s discourse on the essence and quality of human bliss; as the analogically informed, perspective of transcendent theosophy is effective in the debate on the obstacles of bliss. It is noteworthy that the exposition of bliss according to the principle of trans-substantial motion has special implications that help us to fathom some significant points of Sadra’s anthropology.

کلیدواژه‌ها [English]

• Bliss
• Desired End
• Trans-substantial Motion
• The Obstacles of Bliss
• Mulla Sadra