پژوهشنامه فلسفه دین (نامه حکمت)

زیبایی و استقرا در فلسفه نقادی کانت

شناسنامه علمی شماره

نویسندگان

1 استادیار گروه فلسفه دانشگاه اصفهان، اصفهان، ایران

2 عضو هیئت علمی گروه فلسفه دانشگاه شهید چمران اهواز و دانشجوی دکتری فلسفه غرب دانشگاه اصفهان

چکیده

کانت در فلسفۀ نقادی خویش، در صدد تبیین سه مسئلۀ کلی است؛ «شناخت»، «اخلاق» و «زیبایی» سه دغدغۀ اصلی بشر و در واقع، سه بعد وجود آدمی هستند که کانت در سه نقد، جداگانه آن‌ها را بررسی کرده است. وی در «نقد عقل محض»، به مسئله شناخت، مقوّمات و حدود آن پرداخته است و سعی کرده بر اساس انقلاب کپرنیکی خویش، مبانی استقراء را تبیین و توجیه کند. با این‌حال، استقراء مد نظر وی مستلزم پشتوانۀ دیگری به نام اصل یکنواختی طبیعت است که این پشتوانه به تفصیل در «نقد قوۀ حکم» و در جریان حکم زیباشناختی پردازش شده است. پرسش‌هایی که این نوشتار در صدد پاسخ‌گویی به آن‌هاست، عبارت‌اند از: یک. کانت چگونه بر اساس حکم تأملی زیباشناختی تلاش می‌کند مبانی استقراء و علم طبیعت را تبیین کند؟ دو. آیا وی در برقراری این رابطه و تحکیم مبانی استقراء بر اساس حکم تأملی موفق بوده است؟ در راستای پاسخ‌گویی به این دو پرسش‌، پژوهش حاضر بر اساس آثار خود کانت به ویژه «نقد عقل محض» و «نقد قوۀ حکم» و نیز با استفاده از آثار تفسیری و نقدی در این باره، به بررسی و تحلیل پرسش‌های پیش‌گفته می‌پردازد.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Aesthetics and Induction in Kant's Critical Philosophy

نویسندگان [English]

  • Yousef Shaqool 1
  • Reza Mahoozi 2

1 Assistant Professor at the Department of Philosophy, University of Isfahan, Isfahan, Iran

چکیده [English]

Main aims in Kant's critical philosophy are considering three problems. Knowledge, ethics and aesthetics are three human impressing problems and three dimensions of human being. Kant examined all of them in three main books. In Critique of Pure Reason, he considers knowledge, its necessaries and limits. He wants to explain Induction and its nature. But Induction needs other items. One of these items is "principle of uniformity of nature". Kant surveys this mater in Critique of Judgment and in judgments of aesthetics. This paper wants to answer two questions. 1) How does Kant examine the foundation of induction and natural science by reflective judgment of aesthetics? 2) Does he success in this project? In this paper, for answering these questions, we use Critique of Pure Reason, Critique of Judgment and some explanation's books.

کلیدواژه‌ها [English]

  • induction
  • aesthetics judgment
  • teleological judgment
  • reflective judgment
  • faculty of judgment
  • principle of uniformity of nature
کاپلستون، ف. (1375)، تاریخ فلسفه، جلد پنجم: فیلسوفان انگلیسی از هابز تا هیوم، ترجمه امیر جلال‌الدین اعلم، انتشارات علمی و فرهنگی- انتشارات سروش، چاپ سوم.
کانت، ا. (1370)، تمهیدات، ترجمه دکتر غلامعلی حداد عادل، مرکز نشر دانشگاهی، چاپ دوم.
همو (1381)، نقد قوۀ حکم، ترجمه عبدالکریم رشیدیان، نشر نی، چاپ دوم.
همو (1383)، رساله کشف، شرح و توضیح: هنری ای. آلیسون، ترجمه مهدی ذاکری، قم: انتشارات دانشگاه مفید، چاپ اول.
ماکوولسکی، آ. (1366)، تاریخ منطق، ترجمه فریدون شایان، انتشارات پیشرو، چاپ دوم. 
Ameriks. K. (2003), Interpreting Kant's Critiques, OxfordUniversity Press.
Buchdahl, G. (1996), "The Relation Between Understanding and Reason in the Architectonic of Kant’s Philosophy", IMMANUEL KANT Critical Assessment, vol. 4.
Elliott (1996), "The Unity of Kant's Critique of Aesthetic Judgment", IMMANUEL KANT Critical Assessment, Vol. 4.
Guyer, P. (1979), Kant and the Claims of the Taste, CambridgeUniversity Press.
Id. (1996), The Cambridge Companion to Kant, CambridgeUniversity Press.
Hannah, Ginsborg, "Kant's Aesthetics and Teleology", Stanford Encyclopedia of Philosophy.
Kamal, S. (1996), "The Importance of Artistic Beauty", IMMANUEL KANT Critical Assessment, vol. 4.
Kant, I. (1965), Critique of Pure Reason, Trans by Norman Kemp Smith, Pressdin Macmillan.
Kraft. M.(1996), "Kant's Theory of Teleology", IMMANUEL KANT Critical Assessment, Vol. 4.
Zimmerman, E. (1996), "Kant: The Aesthetic Judgment", IMMANUEL KANT Critical Assessment, vol. 4.
پژوهشنامه فلسفه دین (نامه حکمت)
دوره 6، شماره 1 - شماره پیاپی 1
اردیبهشت 1387
صفحه 53-68