فاعل معجزه از دیدگاه قاضی عبدالجبّار معتزلی و ریچارد سویین برن

شناسنامه علمی شماره

نویسندگان

1 استادیار دانشگاه آزاد اسلامی، واحد بندرعباس، بندرعباس، ایران

2 دانشیار گروه فلسفه، دانشگاه تربیت مدرس، تهران، ایران

چکیده

دیدگاه­های متفاوتی دربارة فاعل معجزه ارائه شده است. برخی خداوند را فاعل معجزه می­دانند و بسیاری نیز انتساب معجزه به پیامبر، صالحان و ... را پذیرفته­اند. قاضی عبدالجبّار معتزلی، فاعل معجزه را خدا دانسته و جواز فاعلیّت پیامبر را نیز پذیرفته است. سویین­برن نیز نظر مشابهی دارد. هر چند آرای این دو متفکّر در این مسئله مشابه است اما از آن­جا که عبدالجبّار، دیدگاه خود را با دلایل متعدّدی همراه کرده است، دیدگاه او به لحاظ اثباتی بالاتر از دیدگاه سویین­برن قرار می­گیرد. با توجّه به این نمونه، می­توان این نظر را مطرح ساخت که سنّت کلامی مسلمانان، مخصوصاً در مباحث مربوط به معجزه، آرائی هم­سنگ و حتّی عمیق­تر و دقیق­تر از الهیّات معاصر مسیحی در بر دارد.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

The Mu'tazilite Qadi Abdul-Jabbar and Richard Swinburne on the Agent of Miracles

نویسندگان [English]

  • Abbas Dehghaninegad 1
  • Mohammad Saeedimehr 2

1 Assistant Professor of Islamic Azad University, Bandar abbas Branch, Bandar Abbas, Iran

2 Associate Professor at the Department of Philosophy, Tarbiat Modares University, Tehran, Iran

چکیده [English]

Different views, so far, have been presented about the agent of miracles. Some theologians regard God as the agent of miracles and many others have accepted the attribution of miracles to prophets as well as the righteous. The Mu'tazilite Qadi AbdulJabbar considers God as well as the prophets as the agents of miracles. Swinburne shares the same viewpoint. Although both thinkers have similar views in this regard, Abdul-Jabbar’s viewpoint associated with several arguments seems more supported with evidents. Accordingly, it can be claimed that Muslims’ theological tradition, especially in issues related to miracles, is equivalent to and even deeper and more accurate than contemporary Christian theology.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Islam
  • Christianity
  • prophecy
  • the agent of miracles
  • Qadi Abdul-Jabbar
  • Swinburne
قرآن کریم
اشعری، ابوالحسن (1400)، مقالات الاسلامیین، به اهتمام هلموت ریتر، بی­جا: انتشارات الاسلامیه، ج1.
ابن ­سینا، حسین بن عبدالله (1375)، الاشارات و التنبیهات، قم: دار البلاغه، ج3.
سبحانی، جعفر (1417)، الالهیات علی هدی الکتاب و السنة و العقل، قم: مؤسسة امام صادق(ع)، ج3.
سعیدی­ مهر، محمّد (1385)، آموزش کلام اسلامی، قم: کتاب طه، چاپ چهارم، ج2.
عبدالجبار معتزلی، قاضی ابن­الحسن اسدآبادی (بی­تاـ­الف)، شرح الاصول الخمسة، قاهره: مکتبة الوهبة.
همو (بی­تاـ­ب)، المغنی فی ابواب التوحید و العدل، مصر: بی­نا، ج 9و15.
حلّی، حسن بن یوسف (1419)، کشف المراد فی شرح تجرید الاعتقاد، تصحیح حسن حسن­زاده آملی، قم: موسسة النشر الاسلامی.
غزالی، محمّد (1382)، تهافت الفلاسفه یا تناقض­گویی فیلسوفان، ترجمة علی­اصغر حلبی، تهران: جامی.
قدردان قراملکی، محمدحسن (1381)، معجزه در قلمرو عقل و دین، قم: بوستان کتاب.
ملاصدرا، محمد بن ­ابراهیم (1360)، الشواهد الربوبیة فی المناهج السلوکیة، مشهد: مرکز نشر دانشگاهی.
Aquinas, T. (1998), Summa Theologica, [Online] available:
Swinburne, Richard (1970), The Concept of Miracle, London and Basingstoke: Macmillan ST Martins Press.
Id. (2008), Was Jesus God?, New York: Oxford University Press, first published.