پژوهشنامه فلسفه دین (نامه حکمت)

رویکردی فلسفی به دوستی و دغدغۀ دیگری با تکیه بر آراء فیلسوف نوارسطویی جولیا آناس در کتاب اخلاق سعادت

نوع مقاله : پژوهشی

نویسندگان

1 دانش‌آموختۀ دکتری فلسفه دین، دانشگاه آزاد اسلامی، واحد علوم و تحقیقات، تهران، ایران.

2 استاد گروه فلسفه و کلام اسلامی، دانشگاه قم، قم، ایران

3 استاد دانشگاه آزاد اسلامی، واحد تهران مرکزی، تهران، ایران.

چکیده

همراه با احیای دوبارۀ اخلاق فضیلت در سال 1958 بحث‌های فلسفی جدیدی در حوزۀ دوستی پا گرفت. در عصر حاضر نوارسطوییان از جمله مکاتبی هستند که علاوه بر احیا و نیز جرح‌وتعدیل مفاهیم ارسطویی دوران باستان بر مکاتب پساارسطویی دوران باستان نیز تعمق کرده و مهم‌ترین مطالبۀ اخلاق فضیلت را شکل دادن عقلانی احساسات، عواطف و هیجانات درونی فرد برای خوب زندگی کردن به لحاظ درونی تلقی کرده‌اند. مهم شمردن درونیات انسانی به این شکل سبب وارد آمدن اتهاماتی مانند خودگزینانه بودن به آنها شده است. در این مقاله، ضمن پرداختن به «دغدغۀ دیگری» به منزلۀ مؤلفه‌ای جدید در اخلاق فضیلت نوین و بررسی اهمیت و نقش «دغدغۀ دیگری» و دوستی در سعادت انسان از منظر ارسطو و مکاتب پساارسطویی و نوارسطوییان، به این مهم پرداخته می‌شود که جولیا آناس در مقام فیلسوفی نوارسطویی بر چه اساسی نظریه‌های مکاتب باستانی در باب سعادت را آغشته به خودگزینی نمی‌داند، و چه جایگاه و حد مرزی برای دوستی و دغدغۀ دیگری متصور است.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

A Philosophical Approach to Friendship and Other-Concern With an Emphasis on the Neo-Aristotelian Philosopher Julia Annas in Morality of Happiness

نویسندگان [English]

  • Naghmeh Parvan 1
  • Mohsen Javadi 2
  • Enshaallah Rahmati 3

1 Ph.D. graduate of Philosophy of Religion, Islamic Azad University, Tehran Science and Research Section, Tehran, Iran

2 professor of Philosophy, Philosophy and Islamic Theology Department, University of Qom, Qom, Iran

3 Professor at Islamic Azad University, Central Tehran Branch, Tehran, Iran

چکیده [English]

With the revival of virtue ethics in 1958, new philosophical debates in the field of friendship emerged. Nowadays, the Neo-Aristotelians are reviving and modifying the ancient Aristotelian concepts. They are also reflecting on post-Aristotelian schools of antiquity. According to them, the most crucial demand in virtue ethics for achieving good interior life is the rational formation of internal feelings, emotions, and excitement. Some scholars have accused their theory of being egotistic, because of their emphasis on the interior part of human life. This article shows the role of other-concern and friendship in happiness and their importance in Aristotelian, post-Aristotelian, Neo-Aristotelian, and virtue ethics theories. We also explain how Julia Annas, as a Neo-Aristotelian philosopher, does not accept that the ancient theories of happiness are egotistic. Also, we describe what boundaries she puts for friendship and other-concern.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Friendship
  • Virtue Ethics
  • Aristotle
  • Julia Annas
  • Other-Concern
ارسطو. 1389. اخلاق نیکوماخوس. ترجمۀ محمدحسن لطفی. تهران: طرح نو.
استیس، والتر ترنس. 1386. تاریخ انتقادی فلسفه یونان. ترجمۀ یوسف شاقول. قم: دانشگاه مفید.
اسمیت پنگل، لورن. 1396. «دوستان به مثابۀ ’من‌های دیگر‘». ترجمۀ فاطمه سعیدی. اطلاعات حکمت و معرفت 12 (8): 26-32.
امیرمحلاتی، محمدجعفر. 1396. «اخلاق و شورمندی عشق». اطلاعات حکمت و معرفت 12 (4): 12-14.
ایروین، ویلیام برکستون. 1393. فلسفه‌ای برای زندگی. ترجمۀ محمود مقدسی. تهران: گمان.
آناس، جولیا، دیوید ادموندز، و نایجل واربرتن. 1395. «اخلاق فضیلت». ترجمه ندا زمان‌فشمی. اطلاعات حکمت و معرفت ۱۱ (۹): 5-7.
بکر، لارنس سی. 1378. تاریخ فلسفۀ اخلاق غرب. گروهی از مترجمان. قم: مؤسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی.
حسینی، مالک (تدوینگر و مترجم). 1393. دوستی (چند رویکرد به یک مفهوم). تهران: هرمس.
دومنتنی، میشل. 1395. در باب دوستی و دو جستار دیگر. ترجمه لاله قدک‌پور. تهران: گمان.
کاپلستون، فردریک. 1380. تاریخ فسفه (یونان و روم). ترجمۀ سید جلال‌الدین مجتبوی. تهران: علمی و فرهنگی.
گمپرتس، تئودور. 1375. متفکران یونانی. ترجمه محمدحسن لطفی. تهران: خوارزمی.
ملکیان، مصطفی. 1395. «خوشی یا بهروزی، خواسته یا نیاز». نگاه نو  112: 27-40.
میرمحمدی، محمدحسین. 1396. «اخلاق فضیلت‌گرا در انحصار ارسطو(ئیان)؟». اطلاعات حکمت و معرفت 12 (10): 1-16.
ورنون، مارک. 1396. «روح دوستی». ترجمۀ علیرضا رضایت. اطلاعات حکمت و معرفت 12 (8): 19-25.
هلم، بنت. 1393. دوستی (از مجموعۀ دانشنامۀ استنفورد). ترجمۀ راضیه سلیم‌زاده. تهران: ققنوس.
Annas, Julia. 1993. The morality of happiness. Oxford University Press.
Annas, Julia. 2011. Intelligent virtue. Oxford University Press.
Aristotle. 2011. The Eudemian Ethics. Translated by Anthony Kenny. Oxford University Press.
Candlish, Stewart and Pierfrancesco Basile. 2017. "Francis Herbert Bradley". The Stanford Encyclopedia of Philosophy, Edward N. Zalta (ed.), URL = <https://plato.stanford.edu/archives/spr2017/entries/bradley/>.
Cicero, Marcus Tullius. 2001. On Moral Ends. Cambridge University Press.
Franklin, Samuel S. 2010. The psychology of happiness: A good human life. Cambridge University Press.
Garrett, Jan. 2005. "Virtue ethics: A basic introductory essay." Retrieved from http://people.wku.edu/jan.garrett/ethics/virtthry.htm (online access March 2019)
Hursthouse, Rosalind and Glen Pettigrove. 2018. "Virtue Ethics", The Stanford Encyclopedia of Philosophy, Edward N. Zalta (ed.), URL = <https://plato.stanford.edu/archives/win2018/entries/ethics-virtue/>.
Pangle, Lorraine Smith. 2002. Aristotle and the Philosophy of Friendship. Cambridge University Press.
Vernon, Mark. 2005. The philosophy of friendship. Springer.
پژوهشنامه فلسفه دین (نامه حکمت)
دوره 18، شماره 1 - شماره پیاپی 35
اردیبهشت 1399
صفحه 1-26